{{جعبه هواپیما|نام=اف-۲۲ رپتور|لوگو=|تصویر=Lockheed Martin F-22A Raptor JSOH.jpg|زیرنویس=یک فروند اف-۲۲ رپتور برفراز [[پایگاه شکاری اندروز]] در ۲۰۰۸|نوع هواپیما=[[جنگنده برتری هوایی]]-[[هواپیمای پنهان‌کار]]|کارخانه سازنده=[[لاکهید مارتین]]، سیستم‌های دفاعی یکپارچه بویینگ|کشور سازنده=[[ایالات متحده آمریکا]]|طراحی شده توسط=|تاریخ اولین پرواز=۷ سپتامبر ۱۹۹۷|تاریخ معرفی=۱۵ دسامبر ۲۰۰۵|تاریخ بکارگیری=|بازنشسته=|وضعیت کنونی=فعال|کشورهای اصلی بکارگیرنده=[[نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا]]|سایر کشورها=|تولیدشده از تاریخ=۱۹۹۶–۲۰۰۱|تعداد تولیدات=۱۹۵ (۱۸۷ عدد عملیاتی و ۸ عدد آزمایشی)<ref name= combataircraft>Parsons, Gary. [http://www.combataircraft.net/view_article.asp?ID=4994 "Final F-22 Delivered"] ''Combat Aircraft Monthly'', 3 May 2012. Retrieved: 10 April 2014.</ref>|هزینه اجرا=۶۷٫۳ میلیارد دلار (تا سال ۲۰۱۰)<ref name="f22_sar2010">"Selected Acquisition Report (SAR) - F-22, RCS: DD-A&T(Q&A)823-265." Department of Defense, 31 December 2010. Retrieved: 13 March 2019.</ref>|هزینه واحد=۱۵۰ میلیون دلار (قیمت‌های سال ۲۰۰۹)<ref>{{cite web|url=http://www.saffm.hq.af.mil/shared/media/document/AFD-100128-072.pdf |title=FY 2011 Budget Estimates |publisher=U.S. Air Force |date=February 2010 |pages=1–15 |format=PDF |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120304052331/http://www.saffm.hq.af.mil/shared/media/document/AFD-100128-072.pdf |archivedate=4 March 2012 |df=}}</ref>|توسعه یافته=|مدل‌های دیگر=[[ایکس-۴۴ مانتا]]{{سخ}}[[اف‌بی-۲۲]]}}'''لاکهید مارتین اف-۲۲ رپتور''' {{انگلیسی|Lockheed Martin F-22 Raptor}} [[هواپیمای جنگنده|جنگنده]] تاکتیکی [[جنگنده نسل پنجم|نسل پنجم]] تک سرنشین [[جت دوموتوره|دوموتوره]] و [[فناوری رادارگریزی|رادارگریز]] ساخت شرکت‌های [[لاکهید]] و [[بوئینگ]] است که برای [[نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا]] توسعه داده شده‌است. با توجه به [[برنامه جنگنده تاکتیکی پیشرفته]] نیروی هوایی آمریکا، اف-۲۲ در درجه اول به عنوان یک [[جنگنده برتری هوایی]] طراحی شد، اما این جنگنده دارای قابلیت‌های [[هواگرد تهاجمی]]، [[جنگاوری الکترونیکی]] و [[شنود الکترونیک]] نیز هست.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Official: Fighters should be used for spying - Air Force News {{!}} News …|نشانی=http://archive.fo/3mSj|وبگاه=archive.fo|تاریخ=2012-06-04|بازبینی=2019-03-08}}</ref> ساخت اکثر بخش‌های بدنه، سامانه سلاح‌ها و انجام مونتاژ نهایی بر عهده پیمانکار اصلی پروژه، [[لاکهید مارتین]] بود و [[بوئینگ]] هم وظیفه ساخت بال‌ها، بدنه پشتی، بخش‌های [[اویونیک]] و سامانه آموزشی را بر عهده داشت.
{{جعبه هواپیما|نام=اف-۲۲ رپتور|لوگو=|تصویر=Lockheed Martin F-22A Raptor JSOH.jpg|زیرنویس=یک فروند اف-۲۲ رپتور برفراز [[پایگاه شکاری اندروز]] در ۲۰۰۸|نوع هواپیما=[[جنگنده برتری هوایی]]-[[هواپیمای پنهان‌کار]]|کارخانه سازنده=[[لاکهید مارتین]]، سیستم‌های دفاعی یکپارچه بویینگ|کشور سازنده=[[ایالات متحده آمریکا]]|طراحی شده توسط=|تاریخ اولین پرواز=۷ سپتامبر ۱۹۹۷|تاریخ معرفی=۱۵ دسامبر ۲۰۰۵|تاریخ بکارگیری=|بازنشسته=|وضعیت کنونی=فعال|کشورهای اصلی بکارگیرنده=[[نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا]]|سایر کشورها=|تولیدشده از تاریخ=۱۹۹۶–۲۰۰۱|تعداد تولیدات=۱۹۵ (۱۸۷ عدد عملیاتی و ۸ عدد آزمایشی)<ref name= combataircraft>Parsons, Gary. [http://www.combataircraft.net/view_article.asp?ID=4994 "Final F-22 Delivered"] ''Combat Aircraft Monthly'', 3 May 2012. Retrieved: 10 April 2014.</ref>|هزینه اجرا=۶۷٫۳ میلیارد دلار (تا سال ۲۰۱۰)<ref name="f22_sar2010">"Selected Acquisition Report (SAR) - F-22, RCS: DD-A&T(Q&A)823-265." Department of Defense, 31 December 2010. Retrieved: 13 March 2019.</ref>|هزینه واحد=۱۵۰ میلیون دلار (قیمت‌های سال ۲۰۰۹)<ref>{{cite web|url=http://www.saffm.hq.af.mil/shared/media/document/AFD-100128-072.pdf |title=FY 2011 Budget Estimates |publisher=U.S. Air Force |date=February 2010 |pages=1–15 |format=PDF |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120304052331/http://www.saffm.hq.af.mil/shared/media/document/AFD-100128-072.pdf |archivedate=4 March 2012 |df=}}</ref>|توسعه یافته=|مدل‌های دیگر=[[ایکس-۴۴ مانتا]]{{سخ}}[[اف‌بی-۲۲]]}}'''لاکهید مارتین اف-۲۲ رپتور''' {{انگلیسی|Lockheed Martin F-22 Raptor}} [[هواپیمای جنگنده|جنگنده]] تاکتیکی [[جنگنده نسل پنجم|نسل پنجم]] تک سرنشین [[جت دوموتوره|دوموتوره]] و [[فناوری رادارگریزی|رادارگریز]] ساخت شرکت‌های [[لاکهید]] و [[بوئینگ]] است که برای [[نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا]] توسعه داده شده‌است. با توجه به [[برنامه جنگنده تاکتیکی پیشرفته]] نیروی هوایی آمریکا، اف-۲۲ در درجه اول به عنوان یک [[جنگنده برتری هوایی]] طراحی شد، اما این جنگنده دارای قابلیت‌های [[هواگرد تهاجمی]]، [[جنگاوری الکترونیکی]] و [[شنود الکترونیک]] نیز هست. ساخت اکثر بخش‌های بدنه، سامانه سلاح‌ها و انجام مونتاژ نهایی بر عهده پیمانکار اصلی پروژه، [[لاکهید مارتین]] بود و [[بوئینگ]] هم وظیفه ساخت بال‌ها، بدنه پشتی، بخش‌های [[اویونیک]] و سامانه آموزشی را بر عهده داشت.
پیش از آغاز به کار رسمی اف-۲۲ در دسامبر ۲۰۰۵ با نام '''اف-۲۲ای'''، این [[هواگرد]] با نام‌های '''اف-۲۲''' و '''اف/ای-۲۲''' شناخته می‌شد. پس از دوره توسعه طولانی مدت و با وجود مشکلات عملیاتی، نیروی هوایی ایالات متحده اف-۲۲ را به دلیل قدرت هوایی تاکتیکی آن بحرانی دانست. بیانیه نیروی هوایی بیان می‌داشت که اف-۲۲ با تمام جنگنده‌های سابق متفاوت است.<refname=":4">{{یادکرد وب|عنوان=F-22 Raptor|نشانی=https://www.af.mil/About-Us/Fact-Sheets/Display/Article/104506/f-22-raptor/|وبگاه=U.S. Air Force|بازبینی=2019-03-08|کد زبان=en-US}}</ref> قابلیت‌های رادارگریزی، عملکرد آیرودینامیک و [[آگاهی موقعیتی]] آن، عملکرد بی‌سابقه‌ای به این جنگنده داده‌است.<ref>Pace 1999, p. 95.</ref><ref>Aronstein and Hirschberg 1998, p. 254.</ref>
پیش از آغاز به کار رسمی اف-۲۲ در دسامبر ۲۰۰۵ با نام '''اف-۲۲ای'''، این [[هواگرد]] با نام‌های '''اف-۲۲''' و '''اف/ای-۲۲''' شناخته می‌شد. پس از دوره توسعه طولانی مدت و با وجود مشکلات عملیاتی، نیروی هوایی ایالات متحده اف-۲۲ قدرت هوایی تاکتیکی این هواگرد را در سطح بحرانی و بسیار زیاد توصیف کرد. بیانیه نیروی هوایی بیان می‌داشت که اف-۲۲ با تمام جنگنده‌های سابق متفاوت است و قابلیت‌های رادارگریزی، عملکرد آیرودینامیک و [[آگاهی موقعیتی]] آن، عملکرد بی‌سابقه‌ای به این جنگنده داده‌است.
هزینه بالای تولید، کمبود مأموریت‌های هوایی به دلیل تأخیر در برنامه تولید جنگنده‌های روسی و چینی، ممنوعیت صادرات و توسعه [[لاکهید مارتین اف-۳۵ لایتنینگ ۲|اف-۳۵]] از عوامل دخیل در پایان تولید اف-۲۲ بودند.{{یاد|با توجه به اظهارات وزیر دفاع آمریکا، رابرت گیتس: «وزیر یک بار دیگر درخواست بلندپروازانه‌اش برای تعداد بیشتری اف-۳۵ را تکرار کرد.»<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Gates outlines Air Force priorities and expectations|نشانی=https://www.stripes.com/news/gates-outlines-air-force-priorities-and-expectations-1.94837|وبگاه=Stars and Stripes|بازبینی=2019-03-08}}</ref>}} در کل تعداد ۱۸۷ نسخه عملیاتی تا سال ۲۰۰۹ تولید شد و آخرین اف-۲۲ در سال ۲۰۱۲ به نیروی هوایی ایالات متحده تحویل داده شد.
هزینه بالای تولید، کمبود مأموریت‌های هوایی به دلیل تأخیر در برنامه تولید جنگنده‌های روسی و چینی، ممنوعیت صادرات و توسعه [[لاکهید مارتین اف-۳۵ لایتنینگ ۲|اف-۳۵]] از عوامل دخیل در پایان تولید اف-۲۲ بودند. در کل تعداد ۱۸۷ نسخه عملیاتی تا سال ۲۰۰۹ تولید شد و آخرین اف-۲۲ در سال ۲۰۱۲ به نیروی هوایی ایالات متحده تحویل داده شد.
== توسعه ==
== توسعه ==
خط ۱۵:
خط ۱۵:
هریک از گروه‌های طراحی دو نوع هواگرد آزمایشی ساختند که هر کدام برای یکی از دو گزینه موتور ساخته شدند. گروه به رهبری لاکهید روی وای‌اف-۲۲ از موتور محرک مستقیم استفاده کرد تا قابلیت مانور بیشتری در نبردهای [[تن‌به‌تن هوایی]] به هواگرد بدهد. افزایش وزن و هزینه نسبت به مقدار معین شده در برنامه، منجر به حذف تعدادی از موارد مورد نیاز هواگرد شد. رادارهای دوطرفه حذف شدند و سامانه [[جستجو و ردیابی فروسرخ]] ابتدا از حالت چندرنگ به تک‌رنگ تنزل پیدا کرد و سپس به‌طور کلی حذف شد. با این وجود، فضا و تدارکات خنک‌سازی برای این تجهیزات حذف نشدند تا بتوان در آینده آن‌ها را روی نسخه اصلی جنگنده نصب کرد. [[صندلی‌پران]] این جنگنده‌ها هم از طرحی جدید به طرحی قدیمی از [[مک‌دانل داگلاس]] تنزل پیدا کرد.<ref>Aronstein and Hirschberg 1998, p. 108.</ref>
هریک از گروه‌های طراحی دو نوع هواگرد آزمایشی ساختند که هر کدام برای یکی از دو گزینه موتور ساخته شدند. گروه به رهبری لاکهید روی وای‌اف-۲۲ از موتور محرک مستقیم استفاده کرد تا قابلیت مانور بیشتری در نبردهای [[تن‌به‌تن هوایی]] به هواگرد بدهد. افزایش وزن و هزینه نسبت به مقدار معین شده در برنامه، منجر به حذف تعدادی از موارد مورد نیاز هواگرد شد. رادارهای دوطرفه حذف شدند و سامانه [[جستجو و ردیابی فروسرخ]] ابتدا از حالت چندرنگ به تک‌رنگ تنزل پیدا کرد و سپس به‌طور کلی حذف شد. با این وجود، فضا و تدارکات خنک‌سازی برای این تجهیزات حذف نشدند تا بتوان در آینده آن‌ها را روی نسخه اصلی جنگنده نصب کرد. [[صندلی‌پران]] این جنگنده‌ها هم از طرحی جدید به طرحی قدیمی از [[مک‌دانل داگلاس]] تنزل پیدا کرد.<ref>Aronstein and Hirschberg 1998, p. 108.</ref>
پس از مراحل آزمایش طرح و تأیید نمونه‌های آزمایشی، در ۲۳ آوریل ۱۹۹۱، وزیر وقت نیروی هوایی ایالات متحده، [[دونالد رایس]]، وای‌اف-۲۲ را برنده این رقابت اعلام کرد.<ref>Jenkins and Landis 2008, p. 234.</ref> طرح وای‌اف-۲۳ پنهان‌کارتر و سریع‌تر شناخته شد، در حالی که وای‌اف-۲۲ توان مانور بهتری داشت.<ref name="Goodall_p110">Goodall 1992, p. 110.</ref> خبرگزاری‌های هواگردی تصور می‌کردند که وای‌اف-۲۲ برای برنامه جنگنده تاکتیکی دریایی پیشرفته [[نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا]] هم مناسب‌تر بود، اما طرح جنگنده تاکتیکی دریایی پیشرفته در سال ۱۹۹۲ توسط نیروی دریایی تعطیل شد.<ref name="Miller_p76">Miller 2005, p. 76.</ref>
پس از مراحل آزمایش طرح و تأیید نمونه‌های آزمایشی، در ۲۳ آوریل ۱۹۹۱، وزیر وقت نیروی هوایی ایالات متحده، [[دونالد رایس]]، وای‌اف-۲۲ را برنده این رقابت اعلام کرد.<ref>Jenkins and Landis 2008, p. 234.</ref> طرح وای‌اف-۲۳ پنهان‌کارتر و سریع‌تر شناخته شد، در حالی که وای‌اف-۲۲ توان مانور بهتری داشت.<ref name="Goodall_p110">Goodall 1992, p. 110.</ref> خبرگزاری‌های هواگردی تصور می‌کردند که وای‌اف-۲۲ برای برنامه جنگنده تاکتیکی دریایی پیشرفته [[نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا]] هم مناسب‌تر بود، اما طرح جنگنده تاکتیکی دریایی پیشرفته در سال ۱۹۹۲ توسط نیروی دریایی تعطیل شد.<ref name="Miller_p76">Miller 2005, p. 76.</ref> با توجه به برنامه جنگنده تاکتیکی پیشرفته نیروی هوایی آمریکا، اف-۲۲ در درجه اول به عنوان یک [[جنگنده برتری هوایی]] طراحی شد، اما این جنگنده دارای قابلیت‌های [[هواگرد تهاجمی]]، [[جنگاوری الکترونیکی]] و [[شنود الکترونیک]] نیز هست.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Official: Fighters should be used for spying - Air Force News {{!}} News …|نشانی=http://archive.fo/3mSj|وبگاه=archive.fo|تاریخ=2012-06-04|بازبینی=2019-03-08}}</ref>
اف-۲۲ چندین تفاوت بارز نسبت به وای‌اف-۲۲ دارد. زاویه پشتی لبه اصلی هواگرد از °۴۸ به °۴۲ رسید، در حالی که تثبیت‌کننده‌های عمودی عقب‌تر رفته و مساحتشان ۲۰٪ کاهش یافت.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Partners in Freedom|نشانی=https://web.archive.org/web/20100104193536/http://oea.larc.nasa.gov/PAIS/Partners/F_22.html|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2010-01-04|بازبینی=2019-03-08}}</ref> برای بهبود دید خلبان، [[آسمانه]] به میزان ۷ اینچ (۱۸ سانتی‌متر) جلوتر رفت و بخش خنک‌سازی موتور ۱۴ اینچ (۳۶ سانتی‌مت) عقب‌تر آمد. شکل لبه‌های عقبی بال‌ها و [[تثبیت‌کننده]] بهبود یافت تا آیرودینامیک، استحکام و پنهان‌گری هواگرد افزایش پیدا کند.<ref>Pace 1999, pp. 12–13.</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=globalsecurity.org|نشانی=https://www.globalsecurity.org/military/systems/aircraft/images/f-22_yf-22_comp.jpg|عنوان="YF-22/F-22A comparison diagram"}}</ref> افزایش وزن در حین توسعه منجر به کاهش اندک برد و عملکرد آیرودینامیک شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=F-22 weight increase agreed|نشانی=https://www.flightglobal.com/news/articles/f-22-weight-increase-agreed-26820/|وبگاه=Flightglobal.com|تاریخ=1995-05-03|بازبینی=2019-03-08|کد زبان=en-GB}}</ref>
اف-۲۲ چندین تفاوت بارز نسبت به وای‌اف-۲۲ دارد. زاویه پشتی لبه اصلی هواگرد از °۴۸ به °۴۲ رسید، در حالی که تثبیت‌کننده‌های عمودی عقب‌تر رفته و مساحتشان ۲۰٪ کاهش یافت.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Partners in Freedom|نشانی=https://web.archive.org/web/20100104193536/http://oea.larc.nasa.gov/PAIS/Partners/F_22.html|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2010-01-04|بازبینی=2019-03-08}}</ref> برای بهبود دید خلبان، [[آسمانه]] به میزان ۷ اینچ (۱۸ سانتی‌متر) جلوتر رفت و بخش خنک‌سازی موتور ۱۴ اینچ (۳۶ سانتی‌مت) عقب‌تر آمد. شکل لبه‌های عقبی بال‌ها و [[تثبیت‌کننده]] بهبود یافت تا آیرودینامیک، استحکام و پنهان‌گری هواگرد افزایش پیدا کند.<ref>Pace 1999, pp. 12–13.</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=globalsecurity.org|نشانی=https://www.globalsecurity.org/military/systems/aircraft/images/f-22_yf-22_comp.jpg|عنوان="YF-22/F-22A comparison diagram"}}</ref> افزایش وزن در حین توسعه منجر به کاهش اندک برد و عملکرد آیرودینامیک شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=F-22 weight increase agreed|نشانی=https://www.flightglobal.com/news/articles/f-22-weight-increase-agreed-26820/|وبگاه=Flightglobal.com|تاریخ=1995-05-03|بازبینی=2019-03-08|کد زبان=en-GB}}</ref>
خط ۳۴:
خط ۳۴:
=== توقف تولید ===
=== توقف تولید ===
در تمام دهه ۲۰۰۰، نیاز به اف-۲۲ به دلیل افزایش هزینه‌ها و نبود رقبای همسطح آن مورد بحث واقع شده بود. در سال ۲۰۰۶، مسئول محاسبات ایالات متحده، دیوید واکر، تشخیص داد که وزارت دفاع نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر در اف-۲۲ را «اثبات نکرده‌است».<ref>{{یادکرد وب|عنوان=U.S. GAO - Tactical Aircraft: DOD Should Present a New F-22A Business…|نشانی=http://archive.fo/Og4V|وبگاه=archive.fo|تاریخ=2012-07-30|بازبینی=2019-03-10}}</ref> مخالفت‌های بعدی با این برنامه توسط وزیر دفاع وقت، [[دونالد رامسفلد]]، معاون وزیر دفاع، گوردون انگلند، سناتور [[جان مک‌کین]] و رئیس کمیته سنا در خصوص خدمات مسلح، سناتور [[جان وارنر]] صورت گرفت.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=Air Force Jet Wins Battle in Congress|نشانی=https://www.nytimes.com/2006/09/28/business/28plane.html|کوشش=The New York Times|تاریخ=2006-09-28|تاریخ بازبینی=2019-03-10|شاپا=0362-4331|زبان=en-US|نام=Leslie|نام خانوادگی=Wayne}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Dogfight Over F-22 Reveals DoD Schisms|نشانی=https://www.military.com/defensetech/2008/11/19/dogfight-over-f-22-reveals-dod-schisms|وبگاه=Military.com|تاریخ=2008-11-19|بازبینی=2019-03-10|کد زبان=en|نام=19|نام خانوادگی=Nov 2008}}</ref> برنامه اف-۲۲ در سال ۲۰۰۸ و پس از استعفای اجباری وزیر نیروی دفاعی، مایکل واین و رئیس کارکنان نیروی دفاعی، ژنرال مایکل موزلی حامیان بانفوذ خود را از دست داد.<ref name=":2">{{یادکرد خبر|عنوان=UPDATE 4-Top general warns against ending F-22 fighter|نشانی=https://www.reuters.com/article/lockheed-f22-idUSN1827570420090618|کوشش=Reuters|تاریخ=2009-06-18|تاریخ بازبینی=2019-03-10|زبان=en}}</ref> با این وجود، کنگره در سال ۲۰۰۸ بودجه‌ای برای ادامه تولید اف-۲۲ تصویب کرد و [[پنتاگون]] هم ۵۰ میلیون دلار از ۱۴۰ میلیون دلار بودجه را برای خرید چهار هواگرد اضافی خرج کرد که سبب افزایش تعداد کلی سفارش‌ها به ۱۸۷ عدد شد و برنامه را به دست ریاست بعدی وزارت سپرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=US Congress passes $487.7 defence spending bill, slashes aircraft|نشانی=https://www.flightglobal.com/news/articles/us-congress-passes-4877-defence-spending-bill-slashes-aircraft-316459/|وبگاه=Flightglobal.com|تاریخ=2008-09-24|بازبینی=2019-03-10|کد زبان=en-GB|نام=Stephen|نام خانوادگی=Trimble}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|عنوان=Pentagon OKs funds to preserve F-22 line|نشانی=https://www.reuters.com/article/us-lockheed-raptor-idUSTRE4AB8ZV20081112|کوشش=Reuters|تاریخ=2008-11-12|تاریخ بازبینی=2019-03-10|زبان=en}}</ref>[[پرونده:Two F-22A Raptor in column flight - (Noise reduced).jpg|بندانگشتی|دو اف-۲۲ در آرایش دنبال کردن نزدیک]]در نوامبر ۲۰۰۸، [[رابرت گیتس]]، وزیر دفاع وقت، اعلام کرد که رپتور برای درگیری‌های پس از جنگ سرد، همچون درگیری‌های عراق و افغانستان مناسب نیست.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Lawmakers Pressure Pentagon to Release Funds for Controversial F-22 F…|نشانی=http://archive.fo/HvXMI|وبگاه=archive.fo|تاریخ=2014-07-02|بازبینی=2019-03-10}}</ref> در آوریل ۲۰۰۹ و با آغاز دوران [[ریاست‌جمهوری باراک اوباما]]، وی دستور داد تا تولید اف-۲۲ در سال مالی ۲۰۰۱ به پایان رسیده و تعداد تمام جنگنده‌های تولید شده، ۱۸۷ عدد باشد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Gates announces major Pentagon priority shifts - CNN|نشانی=https://web.archive.org/web/20120121161029/http://articles.cnn.com/2009-04-06/politics/gates.budget.cuts_1_pentagon-budget-defense-secretary-robert-gates-priorities?_s=PM:POLITICS|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2012-01-21|بازبینی=2019-03-10}}</ref> ژنرال [[جیمز کارترایت]]، معاون رئیس [[رؤسای مشترک کارکنان]] دلایل خود برای توقف تولید اف-۲۲ را به کمیته سنا در خصوص خدمات مسلح اعلام کرد. این دلایل شامل تخصیص منابع به اف-۳۵ به جهت فراهم آوردن امکان تولید جنگنده‌های نسل پنجم برای سه شاخه خدمات نظامی ایالات متحده و حفظ خط تولید اف/ای-۱۸ جهت حفظ قابلیت‌های نظامی جنگاوری الکترونیکی در [[بوئینگ ئی‌ای-۱۸جی گرولر]] بودند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=رونوشت|نشانی=https://web.archive.org/web/20130517005020/http://armed-services.senate.gov/Transcripts/2009/07%20July/09-58%20-%207-9-09.pdf|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2013-05-17|بازبینی=2019-03-10|نویسنده=|کد زبان=}}</ref> اطمینان‌پذیری و در دسترس بودن اف-۲۲ از دیگر مشکلاتی بود که باعث برانگیختن نگرانی‌ها شد.<ref name=":1" /><ref name=":8">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://hatch.senate.gov/public/_files/F22AssertionsAndFacts.pdf|عنوان=ادعا و حقایق}}</ref> پس از تهدید اوباما مبنی بر [[وتو]] کردن هرگونه فرایند تولید بعدی، سنا در ژوئیه ۲۰۰۹ به پذیرش تولید ۱۸۷ فروند هواگرد و توقف تولید آن رأی داد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=House Reverses Itself, Votes to Kill F-22 Buy {{!}} Aviation & Air Force News at DefenceTalk|نشانی=https://web.archive.org/web/20131004233951/http://www.defencetalk.com/house-reverses-itself-votes-to-kill-f-22-buy-20860/|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2013-10-04|بازبینی=2019-03-10}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Bill Summary & Status - 111th Congress (2009 - 2010) - S.AMDT.1469 - THOMAS (Library of Congress)|نشانی=https://web.archive.org/web/20121215111917/http://thomas.loc.gov/cgi-bin/bdquery/z?d111:SP01469:|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2012-12-15|بازبینی=2019-03-10}}</ref> گیتس اعلام کرد که این تصمیم با توجه به قابلیت‌های اف-۳۵ اتخاذ شده‌است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Defense.gov Speech:|نشانی=https://web.archive.org/web/20100228043004/http://www.defense.gov/speeches/speech.aspx?speechid=1369|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2010-02-28|بازبینی=2019-03-10}}</ref> در سال ۲۰۱۰، وی تعداد اف-۲۲ مورد نیاز را با کاهش عدد آمادگی عمده برای درگیری‌های منطقه‌ای از دو به یک، به ۱۸۷ عدد محدود کرد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://web.archive.org/web/20090804003819/http://assets.opencrs.com/rpts/RL31673_20090716.pdf|عنوان="CRS RL31673 Air Force F-22 Fighter Program: Background and Issues for Congress, صفحهٔ ۱۵.}}</ref>
در تمام دهه ۲۰۰۰، نیاز به اف-۲۲ به دلیل افزایش هزینه‌ها و نبود رقبای همسطح آن مورد بحث واقع شده بود. در سال ۲۰۰۶، مسئول محاسبات ایالات متحده، دیوید واکر، تشخیص داد که وزارت دفاع نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر در اف-۲۲ را «اثبات نکرده‌است».<ref>{{یادکرد وب|عنوان=U.S. GAO - Tactical Aircraft: DOD Should Present a New F-22A Business…|نشانی=http://archive.fo/Og4V|وبگاه=archive.fo|تاریخ=2012-07-30|بازبینی=2019-03-10}}</ref> مخالفت‌های بعدی با این برنامه توسط وزیر دفاع وقت، [[دونالد رامسفلد]]، معاون وزیر دفاع، گوردون انگلند، سناتور [[جان مک‌کین]] و رئیس کمیته سنا در خصوص خدمات مسلح، سناتور [[جان وارنر]] صورت گرفت.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=Air Force Jet Wins Battle in Congress|نشانی=https://www.nytimes.com/2006/09/28/business/28plane.html|کوشش=The New York Times|تاریخ=2006-09-28|تاریخ بازبینی=2019-03-10|شاپا=0362-4331|زبان=en-US|نام=Leslie|نام خانوادگی=Wayne}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Dogfight Over F-22 Reveals DoD Schisms|نشانی=https://www.military.com/defensetech/2008/11/19/dogfight-over-f-22-reveals-dod-schisms|وبگاه=Military.com|تاریخ=2008-11-19|بازبینی=2019-03-10|کد زبان=en|نام=19|نام خانوادگی=Nov 2008}}</ref> برنامه اف-۲۲ در سال ۲۰۰۸ و پس از استعفای اجباری وزیر نیروی دفاعی، مایکل واین و رئیس کارکنان نیروی دفاعی، ژنرال مایکل موزلی حامیان بانفوذ خود را از دست داد.<ref name=":2">{{یادکرد خبر|عنوان=UPDATE 4-Top general warns against ending F-22 fighter|نشانی=https://www.reuters.com/article/lockheed-f22-idUSN1827570420090618|کوشش=Reuters|تاریخ=2009-06-18|تاریخ بازبینی=2019-03-10|زبان=en}}</ref> با این وجود، کنگره در سال ۲۰۰۸ بودجه‌ای برای ادامه تولید اف-۲۲ تصویب کرد و [[پنتاگون]] هم ۵۰ میلیون دلار از ۱۴۰ میلیون دلار بودجه را برای خرید چهار هواگرد اضافی خرج کرد که سبب افزایش تعداد کلی سفارش‌ها به ۱۸۷ عدد شد و برنامه را به دست ریاست بعدی وزارت سپرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=US Congress passes $487.7 defence spending bill, slashes aircraft|نشانی=https://www.flightglobal.com/news/articles/us-congress-passes-4877-defence-spending-bill-slashes-aircraft-316459/|وبگاه=Flightglobal.com|تاریخ=2008-09-24|بازبینی=2019-03-10|کد زبان=en-GB|نام=Stephen|نام خانوادگی=Trimble}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|عنوان=Pentagon OKs funds to preserve F-22 line|نشانی=https://www.reuters.com/article/us-lockheed-raptor-idUSTRE4AB8ZV20081112|کوشش=Reuters|تاریخ=2008-11-12|تاریخ بازبینی=2019-03-10|زبان=en}}</ref>[[پرونده:Two F-22A Raptor in column flight - (Noise reduced).jpg|بندانگشتی|دو اف-۲۲ در آرایش دنبال کردن نزدیک]]در نوامبر ۲۰۰۸، [[رابرت گیتس]]، وزیر دفاع وقت، اعلام کرد که رپتور برای درگیری‌های پس از جنگ سرد، همچون درگیری‌های عراق و افغانستان مناسب نیست.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Lawmakers Pressure Pentagon to Release Funds for Controversial F-22 F…|نشانی=http://archive.fo/HvXMI|وبگاه=archive.fo|تاریخ=2014-07-02|بازبینی=2019-03-10}}</ref> در آوریل ۲۰۰۹ و با آغاز دوران [[ریاست‌جمهوری باراک اوباما]]، وی دستور داد تا تولید اف-۲۲ در سال مالی ۲۰۰۱ به پایان رسیده و تعداد تمام جنگنده‌های تولید شده، ۱۸۷ عدد باشد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Gates announces major Pentagon priority shifts - CNN|نشانی=https://web.archive.org/web/20120121161029/http://articles.cnn.com/2009-04-06/politics/gates.budget.cuts_1_pentagon-budget-defense-secretary-robert-gates-priorities?_s=PM:POLITICS|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2012-01-21|بازبینی=2019-03-10}}</ref> ژنرال [[جیمز کارترایت]]، معاون رئیس [[رؤسای مشترک کارکنان]] دلایل خود برای توقف تولید اف-۲۲ را به کمیته سنا در خصوص خدمات مسلح اعلام کرد. این دلایل شامل تخصیص منابع به اف-۳۵ به جهت فراهم آوردن امکان تولید جنگنده‌های نسل پنجم برای سه شاخه خدمات نظامی ایالات متحده و حفظ خط تولید اف/ای-۱۸ جهت حفظ قابلیت‌های نظامی جنگاوری الکترونیکی در [[بوئینگ ئی‌ای-۱۸جی گرولر]] بودند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=رونوشت|نشانی=https://web.archive.org/web/20130517005020/http://armed-services.senate.gov/Transcripts/2009/07%20July/09-58%20-%207-9-09.pdf|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2013-05-17|بازبینی=2019-03-10|نویسنده=|کد زبان=}}</ref> اطمینان‌پذیری و در دسترس بودن اف-۲۲ از دیگر مشکلاتی بود که باعث برانگیختن نگرانی‌ها شد.<ref name=":1" /><ref name=":8">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://hatch.senate.gov/public/_files/F22AssertionsAndFacts.pdf|عنوان=ادعا و حقایق}}</ref> پس از تهدید اوباما مبنی بر [[وتو]] کردن هرگونه فرایند تولید بعدی، سنا در ژوئیه ۲۰۰۹ به پذیرش تولید ۱۸۷ فروند هواگرد و توقف تولید آن رأی داد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=House Reverses Itself, Votes to Kill F-22 Buy {{!}} Aviation & Air Force News at DefenceTalk|نشانی=https://web.archive.org/web/20131004233951/http://www.defencetalk.com/house-reverses-itself-votes-to-kill-f-22-buy-20860/|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2013-10-04|بازبینی=2019-03-10}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Bill Summary & Status - 111th Congress (2009 - 2010) - S.AMDT.1469 - THOMAS (Library of Congress)|نشانی=https://web.archive.org/web/20121215111917/http://thomas.loc.gov/cgi-bin/bdquery/z?d111:SP01469:|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2012-12-15|بازبینی=2019-03-10}}</ref> گیتس اعلام کرد که این تصمیم با توجه به قابلیت‌های اف-۳۵ اتخاذ شده‌است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Defense.gov Speech:|نشانی=https://web.archive.org/web/20100228043004/http://www.defense.gov/speeches/speech.aspx?speechid=1369|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2010-02-28|بازبینی=2019-03-10}}</ref> در سال ۲۰۱۰، وی تعداد اف-۲۲ مورد نیاز را با کاهش عدد آمادگی عمده برای درگیری‌های منطقه‌ای از دو به یک، به ۱۸۷ عدد محدود کرد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://web.archive.org/web/20090804003819/http://assets.opencrs.com/rpts/RL31673_20090716.pdf|عنوان="CRS RL31673 Air Force F-22 Fighter Program: Background and Issues for Congress, صفحهٔ ۱۵.}}</ref> به طور کلی، هزینه بالای تولید، کمبود مأموریت‌های هوایی به دلیل تأخیر در برنامه تولید جنگنده‌های روسی و چینی، ممنوعیت صادرات و توسعه [[لاکهید مارتین اف-۳۵ لایتنینگ ۲|اف-۳۵]] از عوامل دخیل در پایان تولید اف-۲۲ بودند.{{یاد|با توجه به اظهارات وزیر دفاع آمریکا، رابرت گیتس: «وزیر یک بار دیگر درخواست بلندپروازانه‌اش برای تعداد بیشتری اف-۳۵ را تکرار کرد.»<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Gates outlines Air Force priorities and expectations|نشانی=https://www.stripes.com/news/gates-outlines-air-force-priorities-and-expectations-1.94837|وبگاه=Stars and Stripes|بازبینی=2019-03-08}}</ref>}}
در سال ۲۰۱۰، نیروی هوایی ایالات متحده پژوهشی در خصوص تشخیص هزینه نگهداری ابزارهای ساخت اف-۲۲ برای استفاده از آن در برنامه تمدید دوره خدمت{{یادچپ|Service Life Extension Program}} انجام داد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=USAF considers options to preserve F-22 production tooling|نشانی=https://www.flightglobal.com/news/articles/usaf-considers-options-to-preserve-f-22-production-tooling-339070/|وبگاه=Flightglobal.com|تاریخ=2010-03-05|بازبینی=2019-03-10|کد زبان=en-GB|نام=Stephen|نام خانوادگی=Trimble}}</ref> در نتایج این پژوهش که توسط [[ابرشرکت رند]] به دست آمده تخمین زده شده که راه‌اندازی دوباره تولید و ساخت ۷۵ اف-۲۲ دیگر نیاز به بودجه ۱۷ میلیارد دلاری خواهد داشت. این مبلغ معادل ۲۲۷ میلیون دلار برای هر هواگردست که نسبت به قیمت سابق ۱۷۳ میلیون دلاری، ۷۷ میلیون دلار رشد داشته‌است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://www.rand.org/pubs/monographs/2010/RAND_MG797.pdf|عنوان=RAND: Ending F-22A Production: Costs and Industrial Base Implications of Alternative Options.}}</ref> لاکهید مارتین بیان داشت که راه‌اندازی دوباره خط تولید به تنهایی ۲۰۰ میلیون دلار هزینه خواهد داشت.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=U.S. to mothball gear to build top F-22 fighter|نشانی=https://www.reuters.com/article/us-fighter-usa-lockheed-idUSTRE7BC09T20111213|کوشش=Reuters|تاریخ=2011-12-13|تاریخ بازبینی=2019-03-10|زبان=en}}</ref> تشکیل دوباره خط تولید در راهنمای الکترونیکی تصویرسازی‌شده‌ای واقع در [[فرودگاه انبار سیرا آرمی]] آمده‌است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=About the FlightGlobal Group {{!}} Blogs Announcement|نشانی=https://www.flightglobal.com/about-us/blogs-announcement/|وبگاه=Flightglobal.com|بازبینی=2019-03-10|کد زبان=en-GB}}</ref> نگهداری و حفظ ابزارها باعث ساخت اجزای اضافی خواهد شد، چون با توجه به دوره تولید محدود، هواگردی در انبارها ذخیره نشده و همین امر منجر به مراقبت قابل توجه در زمان تعمیرات گشته‌است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Fixing Worn-Out Raptors at Hill Air Force Base|نشانی=https://www.offiziere.ch/?p=8949|وبگاه=Offiziere.ch|تاریخ=2012-08-04|بازبینی=2019-03-10|کد زبان=en-US}}</ref> در تلاش‌های بعدی برای بازیابی ابزارهای ساخت، مشخص شد که تمام مخازن و انبارها خالی هستند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=A Solution to America's F-35 Nightmare: Why Not Build More F-22s?|نشانی=https://nationalinterest.org/blog/the-buzz/solution-americas-f-35-nightmare-why-not-build-more-f-22s-13858|وبگاه=The National Interest|تاریخ=2015-09-16|بازبینی=2019-03-10|کد زبان=en|نام=Dave|نام خانوادگی=Majumdar}}</ref>
در سال ۲۰۱۰، نیروی هوایی ایالات متحده پژوهشی در خصوص تشخیص هزینه نگهداری ابزارهای ساخت اف-۲۲ برای استفاده از آن در برنامه تمدید دوره خدمت{{یادچپ|Service Life Extension Program}} انجام داد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=USAF considers options to preserve F-22 production tooling|نشانی=https://www.flightglobal.com/news/articles/usaf-considers-options-to-preserve-f-22-production-tooling-339070/|وبگاه=Flightglobal.com|تاریخ=2010-03-05|بازبینی=2019-03-10|کد زبان=en-GB|نام=Stephen|نام خانوادگی=Trimble}}</ref> در نتایج این پژوهش که توسط [[ابرشرکت رند]] به دست آمده تخمین زده شده که راه‌اندازی دوباره تولید و ساخت ۷۵ اف-۲۲ دیگر نیاز به بودجه ۱۷ میلیارد دلاری خواهد داشت. این مبلغ معادل ۲۲۷ میلیون دلار برای هر هواگردست که نسبت به قیمت سابق ۱۷۳ میلیون دلاری، ۷۷ میلیون دلار رشد داشته‌است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://www.rand.org/pubs/monographs/2010/RAND_MG797.pdf|عنوان=RAND: Ending F-22A Production: Costs and Industrial Base Implications of Alternative Options.}}</ref> لاکهید مارتین بیان داشت که راه‌اندازی دوباره خط تولید به تنهایی ۲۰۰ میلیون دلار هزینه خواهد داشت.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=U.S. to mothball gear to build top F-22 fighter|نشانی=https://www.reuters.com/article/us-fighter-usa-lockheed-idUSTRE7BC09T20111213|کوشش=Reuters|تاریخ=2011-12-13|تاریخ بازبینی=2019-03-10|زبان=en}}</ref> تشکیل دوباره خط تولید در راهنمای الکترونیکی تصویرسازی‌شده‌ای واقع در [[فرودگاه انبار سیرا آرمی]] آمده‌است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=About the FlightGlobal Group {{!}} Blogs Announcement|نشانی=https://www.flightglobal.com/about-us/blogs-announcement/|وبگاه=Flightglobal.com|بازبینی=2019-03-10|کد زبان=en-GB}}</ref> نگهداری و حفظ ابزارها باعث ساخت اجزای اضافی خواهد شد، چون با توجه به دوره تولید محدود، هواگردی در انبارها ذخیره نشده و همین امر منجر به مراقبت قابل توجه در زمان تعمیرات گشته‌است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Fixing Worn-Out Raptors at Hill Air Force Base|نشانی=https://www.offiziere.ch/?p=8949|وبگاه=Offiziere.ch|تاریخ=2012-08-04|بازبینی=2019-03-10|کد زبان=en-US}}</ref> در تلاش‌های بعدی برای بازیابی ابزارهای ساخت، مشخص شد که تمام مخازن و انبارها خالی هستند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=A Solution to America's F-35 Nightmare: Why Not Build More F-22s?|نشانی=https://nationalinterest.org/blog/the-buzz/solution-americas-f-35-nightmare-why-not-build-more-f-22s-13858|وبگاه=The National Interest|تاریخ=2015-09-16|بازبینی=2019-03-10|کد زبان=en|نام=Dave|نام خانوادگی=Majumdar}}</ref>
خط ۸۹:
خط ۸۹:
=== خلاصه ===
=== خلاصه ===
[[پرونده:F-22F119.JPG|بندانگشتی|اف-۲۲ در حالت پس‌سوز کامل و در حال پرواز با موتور [[پرت اند ویتنی اف۱۱۹|اف۱۱۹]] در وضعیت آزمایشی.]]
[[پرونده:F-22F119.JPG|بندانگشتی|اف-۲۲ در حالت پس‌سوز کامل و در حال پرواز با موتور [[پرت اند ویتنی اف۱۱۹|اف۱۱۹]] در وضعیت آزمایشی.]]
اف-۲۲ رپتور یک [[جنگنده نسل پنجم]] است که از نظر نیروی هوایی ایالات متحده در رده نسل چهارم فناوری [[هواپیمای پنهان‌کار|هواگرد پنهان‌کار]] قرار می‌گیرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Defense.gov News Transcript: Maj. Gen. Carlsons briefing on Stealth Fighters, Tuesday, April 20, 1999|نشانی=https://web.archive.org/web/20100829052211/http://www.defense.gov/transcripts/transcript.aspx?transcriptid=597|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2010-08-29|بازبینی=2019-03-18}}</ref> این جنگنده، نخستین هواگرد عملیاتی با قابلیت ترکیب [[پرواز ابرپیمایشی]]، قابلیت مانور بالا، رادارگریزی و [[ترکیب حسگرها]] در یک [[سکوی اسلحه]] است.<ref name=":4" /> رپتور دارای چهار بال، سه چرخ برای فرود و [[بال سه‌گوش]] با لبه رو به عقب است. سطوح کنترل پرواز شامل [[پیش‌بال]]، [[شهپر (هواپیما)|شهپر]]، [[سکان]] روی تثبیت‌کننده‌های عمودی و دم افقی کاملاً متحرک است. برای کاهش سریع سرعت، شپهرها به بالا می‌شکنند و سکان‌ها به طرف خارج خم می‌شوند تا کشش افزایش یابد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://fas.org/man/dod-101/sys/ac/docs/f-22-emd-paper.htm|عنوان=F-22 Update Convention Paper Edwards AFFTC}}</ref>
اف-۲۲ رپتور یک [[جنگنده نسل پنجم]] است که از نظر نیروی هوایی ایالات متحده در رده نسل چهارم فناوری [[هواپیمای پنهان‌کار|هواگرد پنهان‌کار]] قرار می‌گیرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Defense.gov News Transcript: Maj. Gen. Carlsons briefing on Stealth Fighters, Tuesday, April 20, 1999|نشانی=https://web.archive.org/web/20100829052211/http://www.defense.gov/transcripts/transcript.aspx?transcriptid=597|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2010-08-29|بازبینی=2019-03-18}}</ref> این جنگنده، نخستین هواگرد عملیاتی با قابلیت ترکیب [[پرواز ابرپیمایشی]]، قابلیت مانور بالا، رادارگریزی و [[ترکیب حسگرها]] در یک [[سکوی اسلحه]] است.<ref name=":4">{{یادکرد وب|عنوان=F-22 Raptor|نشانی=https://www.af.mil/About-Us/Fact-Sheets/Display/Article/104506/f-22-raptor/|وبگاه=U.S. Air Force|بازبینی=2019-03-08|کد زبان=en-US}}</ref> رپتور دارای چهار بال، سه چرخ برای فرود و [[بال سه‌گوش]] با لبه رو به عقب است. سطوح کنترل پرواز شامل [[پیش‌بال]]، [[شهپر (هواپیما)|شهپر]]، [[سکان]] روی تثبیت‌کننده‌های عمودی و دم افقی کاملاً متحرک است. برای کاهش سریع سرعت، شپهرها به بالا می‌شکنند و سکان‌ها به طرف خارج خم می‌شوند تا کشش افزایش یابد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://fas.org/man/dod-101/sys/ac/docs/f-22-emd-paper.htm|عنوان=F-22 Update Convention Paper Edwards AFFTC}}</ref>
این هواگرد از موتور دوگانه [[پس‌سوز]] [[توربوفن]] [[پرت اند ویتنی اف۱۱۹]] استفاده می‌کند که با فناوری [[تراست وکتورینگ]] و [[دینامیک پرواز]] دوبعدی با دامنه ±۲۰ درجه ساخته شده‌است و هر موتور حداکثر [[رانش]] ۳۵٬۰۰۰ [[پوند-نیرو]] (۱۵۶ کیلونیوتون) دارد. نسبت رانش به وزن اف-۲۲ در حالت نبرد معمولی تقریباً برابر با حالت حداکثر قدرت نظامی است و در حالت پس‌سوز کامل، این نسبت برابر ۱٫۲۵ است. تخمین زده شده که نهایت سرعت این هواگرد بدون موارد جانبی نصب‌شده در حالت قدرت نظامی برابر ۱٫۸۲ و در حالت پس‌سوز برابر ۲ [[عدد ماخ|ماخ]] باشد.<ref name="AFM">Ayton, Mark. "F-22 Raptor". ''[[ایرفورس مانثلی]]'', August 2008, p. 75. Retrieved: 19 July 2008.</ref>{{یاد|این قابلیت در سال ۲۰۰۵ و در زمانی که ژنرال جان پی. جامپر بدون پس‌سوز از ۱٫۷ ماخ رد شد ثبت گردید.<ref name="Gen_Jumper_Mach1.7">Powell, 2nd Lt. William. [http://www.af.mil/News/ArticleDisplay/tabid/223/Article/135233/general-jumper-qualifies-in-fa-22-raptor.aspx "General Jumper qualifies in F/A-22 Raptor."] ''Air Force Link'', 13 January 2005.</ref>}}
این هواگرد از موتور دوگانه [[پس‌سوز]] [[توربوفن]] [[پرت اند ویتنی اف۱۱۹]] استفاده می‌کند که با فناوری [[تراست وکتورینگ]] و [[دینامیک پرواز]] دوبعدی با دامنه ±۲۰ درجه ساخته شده‌است و هر موتور حداکثر [[رانش]] ۳۵٬۰۰۰ [[پوند-نیرو]] (۱۵۶ کیلونیوتون) دارد. نسبت رانش به وزن اف-۲۲ در حالت نبرد معمولی تقریباً برابر با حالت حداکثر قدرت نظامی است و در حالت پس‌سوز کامل، این نسبت برابر ۱٫۲۵ است. تخمین زده شده که نهایت سرعت این هواگرد بدون موارد جانبی نصب‌شده در حالت قدرت نظامی برابر ۱٫۸۲ و در حالت پس‌سوز برابر ۲ [[عدد ماخ|ماخ]] باشد.<ref name="AFM">Ayton, Mark. "F-22 Raptor". ''[[ایرفورس مانثلی]]'', August 2008, p. 75. Retrieved: 19 July 2008.</ref>{{یاد|این قابلیت در سال ۲۰۰۵ و در زمانی که ژنرال جان پی. جامپر بدون پس‌سوز از ۱٫۷ ماخ رد شد ثبت گردید.<ref name="Gen_Jumper_Mach1.7">Powell, 2nd Lt. William. [http://www.af.mil/News/ArticleDisplay/tabid/223/Article/135233/general-jumper-qualifies-in-fa-22-raptor.aspx "General Jumper qualifies in F/A-22 Raptor."] ''Air Force Link'', 13 January 2005.</ref>}}
اف-۲۲ از معدود هواگردهایی است که قابلیت ابرپیمایشی را داراست. همچنین از تنها جنگنده‌هایی است که می‌تواند سرعت [[زبرصوت]] را بدون استفاده از پس‌سوزهای ناکارآمد بنزینی حفظ کند؛ به این ترتیب، هواگردهای زیرصوت سرعت کافی برای رسیدن به آن را نخواهند داشت و هواگردهای متکی بر پس‌سوز هم با مشکل کمبود بنزین مواجه خواهند شد و اف-۲۲ می‌تواند بدون پیش آمدن خطر به این اهداف حمله کند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Airpower, led by the F-22, can 'kick the door down for the other forces.|نشانی=https://web.archive.org/web/20121120160723/http://www.airforce-magazine.com/MagazineArchive/Documents/2001/March%202001/0301fighter.pdf|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2012-11-20|بازبینی=2019-03-18|نویسنده=|کد زبان=}}</ref> ارتفاع عملیاتی رپتور از دیگر برتری‌های تاکتیکی چشم‌گیر آن بر دیگر جنگنده‌هاست.<ref name=":7">{{یادکرد وب|عنوان=F-22 Combat Ready.|نشانی=https://www.webcitation.org/6Qpsm5PUo?url=http://www.f22-raptor.com/media/documents/aviation_week_010807.pdf|وبگاه=www.webcitation.org|بازبینی=2019-03-18|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=}}</ref> استفاده از [[محفظه بمب|محفظه سلاح]] در این هواگرد باعث عملکرد نسبتاً بهتر آن از بسیاری از جنگنده‌های مخصوص نبرد شده‌است، چرا که [[نیروی پسار]] از محفظه‌های اضافه روی بال به آن وارد نمی‌شود. بدنه اف-۲۲ شامل مقدار زیادی مواد مستحکم است تا در برابر [[تنش (مکانیک)|تنش]] و گرمای حاصل از پایدار نگه‌داشتن پرواز زبرصوت مقاومت کند. [[آلیاژهای تیتانیوم]] و [[کامپوزیت]]<nowiki/>ها به‌ترتیب ۳۹٪ و ۲۴٪ از وزن بدنه هواگرد را تشکیل می‌دهند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=F-22 Materials and Processes|نشانی=https://www.globalsecurity.org/military/systems/aircraft/f-22-mp.htm|وبگاه=www.globalsecurity.org|بازبینی=2019-03-18}}</ref>
اف-۲۲ از معدود هواگردهایی است که قابلیت ابرپیمایشی را داراست. همچنین از تنها جنگنده‌هایی است که می‌تواند سرعت [[زبرصوت]] را بدون استفاده از پس‌سوزهای ناکارآمد بنزینی حفظ کند؛ به این ترتیب، هواگردهای زیرصوت سرعت کافی برای رسیدن به آن را نخواهند داشت و هواگردهای متکی بر پس‌سوز هم با مشکل کمبود بنزین مواجه خواهند شد و اف-۲۲ می‌تواند بدون پیش آمدن خطر به این اهداف حمله کند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Airpower, led by the F-22, can 'kick the door down for the other forces.|نشانی=https://web.archive.org/web/20121120160723/http://www.airforce-magazine.com/MagazineArchive/Documents/2001/March%202001/0301fighter.pdf|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2012-11-20|بازبینی=2019-03-18|نویسنده=|کد زبان=}}</ref> ارتفاع عملیاتی رپتور از دیگر برتری‌های تاکتیکی چشم‌گیر آن بر دیگر جنگنده‌هاست.<ref name=":7">{{یادکرد وب|عنوان=F-22 Combat Ready.|نشانی=https://www.webcitation.org/6Qpsm5PUo?url=http://www.f22-raptor.com/media/documents/aviation_week_010807.pdf|وبگاه=www.webcitation.org|بازبینی=2019-03-18|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=}}</ref> استفاده از [[محفظه بمب|محفظه سلاح]] در این هواگرد باعث عملکرد نسبتاً بهتر آن از بسیاری از جنگنده‌های مخصوص نبرد شده‌است، چرا که [[نیروی پسار]] از محفظه‌های اضافه روی بال به آن وارد نمی‌شود. بدنه اف-۲۲ شامل مقدار زیادی مواد مستحکم است تا در برابر [[تنش (مکانیک)|تنش]] و گرمای حاصل از پایدار نگه‌داشتن پرواز زبرصوت مقاومت کند. [[آلیاژهای تیتانیوم]] و [[کامپوزیت]]<nowiki/>ها به‌ترتیب ۳۹٪ و ۲۴٪ از وزن بدنه هواگرد را تشکیل می‌دهند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=F-22 Materials and Processes|نشانی=https://www.globalsecurity.org/military/systems/aircraft/f-22-mp.htm|وبگاه=www.globalsecurity.org|بازبینی=2019-03-18}}</ref>
خط ۱۳۴:
خط ۱۳۶:
در مقایسه با طرح‌های پنهان‌کار و رادارگریز پیشین مثل [[اف-۱۱۷]]، اف-۲۲ وابستگی کمتری به مواد جاذب رادار، که نیاز شدیدی به نگهداری داشته و به وضعیت بد آب‌وهوایی، بسیار حساس هستند، دارد. بر خلاف [[بی-۲]]، که نیازمند آشیانه با آب‌وهوای کنترل‌شده‌است، اف-۲۲ می‌تواند در خط پرواز یا در آشیانه‌ای معمولی، تعمیر شود. اف-۲۲ دارای ''سامانه ارزیابی رد''{{یادچپ|Signature Assessment System}} است و به وسیله آن، در زمان خرابی رد رادار و نیازمندی آن به تعمیرات، هشدارهایی را ارسال می‌کند.<ref name=":7" /> با وجود طبقه‌بندی‌شده بودن اطلاعات دقیق سطح مقطع راداری این جنگنده، لاکهید مارتین در سال ۲۰۰۹ اطلاعاتی را منتشر کرد که نشان می‌داد سطح مقطع راداری این هواگرد از زوایای خاصی، برابر با ۰٫۰۰۰۱ متر مربع (۴۰ [[دسی‌بل]]) است؛ این میزان برای یک رادار، معادل میزان بازتاب یک «مروارید فولادی» است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=F-22 Raptor To Make Paris Air Show Debut|نشانی=https://aviationweek.com/awin/f-22-raptor-make-paris-air-show-debut|وبگاه=aviationweek.com|بازبینی=2019-03-25|کد زبان=en|نام خانوادگی=Feb 4|نام۲=2009 David A. Fulghum {{!}} Aerospace|نام خانوادگی۲=Daily|نام۳=Defense|نام خانوادگی۳=Report}}</ref> حفظ ویژگی‌های پنهان‌کاری این هواگرد، می‌تواند میزان مأموریت‌پذیری{{یاد|میزان مأموریت‌پذیری یا در دسترس بودن، به مقداری گفته می‌شود که یک [[سامانه]] می‌تواند به مأموریت‌های پیش‌بینی‌نشده رسیدگی کند.}} اف-۲۲ را تا حد ۶۲–۷۰٪ کاهش دهد.{{یاد|«... در مأموریت‌های نیازمند پنهان‌کاری، اف-۲۲ برای حدود ۶۲٪ از مواقع آماده است (دیلی، ۲۰ نوامبر). اطمینان‌پذیری این جنگنده در مأموریت‌هایی با نیاز کمتر به پنهان‌کاری، بالای ۷۰٪ است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=USAF Chief Notes F-22s Are Needed, Defends Capabilities|نشانی=https://aviationweek.com/awin/usaf-chief-notes-f-22s-are-needed-defends-capabilities|وبگاه=aviationweek.com|بازبینی=2019-03-25|کد زبان=en|نام خانوادگی=Feb 18|نام۲=2009 Amy Butler {{!}} Aerospace|نام خانوادگی۲=Daily|نام۳=Defense|نام خانوادگی۳=Report}}</ref>}}
در مقایسه با طرح‌های پنهان‌کار و رادارگریز پیشین مثل [[اف-۱۱۷]]، اف-۲۲ وابستگی کمتری به مواد جاذب رادار، که نیاز شدیدی به نگهداری داشته و به وضعیت بد آب‌وهوایی، بسیار حساس هستند، دارد. بر خلاف [[بی-۲]]، که نیازمند آشیانه با آب‌وهوای کنترل‌شده‌است، اف-۲۲ می‌تواند در خط پرواز یا در آشیانه‌ای معمولی، تعمیر شود. اف-۲۲ دارای ''سامانه ارزیابی رد''{{یادچپ|Signature Assessment System}} است و به وسیله آن، در زمان خرابی رد رادار و نیازمندی آن به تعمیرات، هشدارهایی را ارسال می‌کند.<ref name=":7" /> با وجود طبقه‌بندی‌شده بودن اطلاعات دقیق سطح مقطع راداری این جنگنده، لاکهید مارتین در سال ۲۰۰۹ اطلاعاتی را منتشر کرد که نشان می‌داد سطح مقطع راداری این هواگرد از زوایای خاصی، برابر با ۰٫۰۰۰۱ متر مربع (۴۰ [[دسی‌بل]]) است؛ این میزان برای یک رادار، معادل میزان بازتاب یک «مروارید فولادی» است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=F-22 Raptor To Make Paris Air Show Debut|نشانی=https://aviationweek.com/awin/f-22-raptor-make-paris-air-show-debut|وبگاه=aviationweek.com|بازبینی=2019-03-25|کد زبان=en|نام خانوادگی=Feb 4|نام۲=2009 David A. Fulghum {{!}} Aerospace|نام خانوادگی۲=Daily|نام۳=Defense|نام خانوادگی۳=Report}}</ref> حفظ ویژگی‌های پنهان‌کاری این هواگرد، می‌تواند میزان مأموریت‌پذیری{{یاد|میزان مأموریت‌پذیری یا در دسترس بودن، به مقداری گفته می‌شود که یک [[سامانه]] می‌تواند به مأموریت‌های پیش‌بینی‌نشده رسیدگی کند.}} اف-۲۲ را تا حد ۶۲–۷۰٪ کاهش دهد.{{یاد|«... در مأموریت‌های نیازمند پنهان‌کاری، اف-۲۲ برای حدود ۶۲٪ از مواقع آماده است (دیلی، ۲۰ نوامبر). اطمینان‌پذیری این جنگنده در مأموریت‌هایی با نیاز کمتر به پنهان‌کاری، بالای ۷۰٪ است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=USAF Chief Notes F-22s Are Needed, Defends Capabilities|نشانی=https://aviationweek.com/awin/usaf-chief-notes-f-22s-are-needed-defends-capabilities|وبگاه=aviationweek.com|بازبینی=2019-03-25|کد زبان=en|نام خانوادگی=Feb 18|نام۲=2009 Amy Butler {{!}} Aerospace|نام خانوادگی۲=Daily|نام۳=Defense|نام خانوادگی۳=Report}}</ref>}}
نیروی هوایی ایالات متحده در بیانیه‌ای، هوایی تاکتیکی اف-۲۲ را در سطح بحرانی و بسیار زیاد توصیف کرد. بیانیه نیروی هوایی بیان می‌داشت که اف-۲۲ با تمام جنگنده‌های سابق متفاوت است و قابلیت‌های رادارگریزی، عملکرد آیرودینامیک و [[آگاهی موقعیتی]] آن، عملکرد بی‌سابقه‌ای به این جنگنده داده‌است.<ref>Pace 1999, p. 95.</ref><ref>Aronstein and Hirschberg 1998, p. 254.</ref>
اندازه‌گیری اثربخشی ویژگی‌های پنهان‌کارانه این هواگرد، دشوار است. میزان سطح مقطع راداری جنگنده، اندازه‌گیری محدودی است که فقط ناحیه جلویی و کناری هواگرد را از دید یک رادار ثابت پوشش می‌دهد. زمانی که هواگرد در حال مانور دادن در آسمان باشد، مجموعه کاملاً متفاوتی از زوایا و سطوح را به نمایش می‌گذارد که به‌صورت بالقوه، میزان تشخیص‌پذیری توسط رادار را افزایش می‌دهند. علاوه بر این، طراحی پنهان‌کارانه اف-۲۲ و مواد جاذب رادار آن، عمدتاً در برابر رادارهایی با [[بسامد]] بالا مقاوم‌اند. اثر [[پراکندگی رایلی]] و [[تشدید (فیزیک)|تشدید]] باعث شده تا رادارهایی با بسامد پایین همچون [[رادار هواشناسی|رادارهای هواشناسی]]، احتمال بیشتری در تشخیص اف-۲۲ با توجه به اندازه آن داشته باشند. با این وجود، این رادارها باعث جلب توجه شده، به امواج ناخواسته الکترونیکی حساس‌اند و دقت پایینی دارند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=dtic.mil|کد زبان=|تاریخ=سپتامبر ۱۹۹۸|وبگاه=|نشانی=http://www.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a359931.pdf|عنوان=Environmental/Noise Effects on UHF/VHF UWB SAR"|بازبینی={{جا:تاریخ}}}}</ref> علاوه بر این، با وجود این‌که تشخیص ضعیف یا سریع توسط رادار ممکن است مدافعان را از وجود هواگردی پنهان‌کار آگاه کند، تصویربرداری قابل‌اعتماد از جنگنده کاری بسیار مشکل‌تر است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=The F-35 vs. The VHF Threat|نشانی=https://thediplomat.com/2014/08/the-f-35-vs-the-vhf-threat/|وبگاه=The Diplomat|بازبینی=2019-03-25|کد زبان=en-US|نام=Guy Plopsky & Fabrizio Bozzato, The|نام خانوادگی=Diplomat}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=The Radar Game.|نشانی=https://web.archive.org/web/20161203095318/https://higherlogicdownload.s3.amazonaws.com/AFA/6379b747-7730-4f82-9b45-a1c80d6c8fdb/UploadedImages/Mitchell%20Publications/The%20Radar%20Game.pdf|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2016-12-03|بازبینی=2019-03-25|نویسنده=|کد زبان=}}</ref> به گفته نیروی هوایی ایالات متحده، یک اف-۲۲، یک فروند [[مک‌دانل داگلاس اف-۴ فانتوم ۲|اف-۴ فانتوم ۲]] که در حال تعقیب یک [[پهپاد]] آمریکایی بود را با وجود حضور [[رادار مطلع الفجر]]، بر فراز خلیج فارس غافل‌گیر کرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Welsh: F-22 Flew to Drone's Rescue off Iran Coast|نشانی=https://www.military.com/daily-news/2013/09/17/welsh-f22-flew-to-drones-rescue-off-iran-coast.html|وبگاه=Military.com|بازبینی=2019-03-25|کد زبان=en|نام=Matthew|نام خانوادگی=Cox}}</ref>
اندازه‌گیری اثربخشی ویژگی‌های پنهان‌کارانه این هواگرد، دشوار است. میزان سطح مقطع راداری جنگنده، اندازه‌گیری محدودی است که فقط ناحیه جلویی و کناری هواگرد را از دید یک رادار ثابت پوشش می‌دهد. زمانی که هواگرد در حال مانور دادن در آسمان باشد، مجموعه کاملاً متفاوتی از زوایا و سطوح را به نمایش می‌گذارد که به‌صورت بالقوه، میزان تشخیص‌پذیری توسط رادار را افزایش می‌دهند. علاوه بر این، طراحی پنهان‌کارانه اف-۲۲ و مواد جاذب رادار آن، عمدتاً در برابر رادارهایی با [[بسامد]] بالا مقاوم‌اند. اثر [[پراکندگی رایلی]] و [[تشدید (فیزیک)|تشدید]] باعث شده تا رادارهایی با بسامد پایین همچون [[رادار هواشناسی|رادارهای هواشناسی]]، احتمال بیشتری در تشخیص اف-۲۲ با توجه به اندازه آن داشته باشند. با این وجود، این رادارها باعث جلب توجه شده، به امواج ناخواسته الکترونیکی حساس‌اند و دقت پایینی دارند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=dtic.mil|کد زبان=|تاریخ=سپتامبر ۱۹۹۸|وبگاه=|نشانی=http://www.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a359931.pdf|عنوان=Environmental/Noise Effects on UHF/VHF UWB SAR"|بازبینی={{جا:تاریخ}}}}</ref> علاوه بر این، با وجود این‌که تشخیص ضعیف یا سریع توسط رادار ممکن است مدافعان را از وجود هواگردی پنهان‌کار آگاه کند، تصویربرداری قابل‌اعتماد از جنگنده کاری بسیار مشکل‌تر است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=The F-35 vs. The VHF Threat|نشانی=https://thediplomat.com/2014/08/the-f-35-vs-the-vhf-threat/|وبگاه=The Diplomat|بازبینی=2019-03-25|کد زبان=en-US|نام=Guy Plopsky & Fabrizio Bozzato, The|نام خانوادگی=Diplomat}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=The Radar Game.|نشانی=https://web.archive.org/web/20161203095318/https://higherlogicdownload.s3.amazonaws.com/AFA/6379b747-7730-4f82-9b45-a1c80d6c8fdb/UploadedImages/Mitchell%20Publications/The%20Radar%20Game.pdf|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2016-12-03|بازبینی=2019-03-25|نویسنده=|کد زبان=}}</ref> به گفته نیروی هوایی ایالات متحده، یک اف-۲۲، یک فروند [[مک‌دانل داگلاس اف-۴ فانتوم ۲|اف-۴ فانتوم ۲]] که در حال تعقیب یک [[پهپاد]] آمریکایی بود را با وجود حضور [[رادار مطلع الفجر]]، بر فراز خلیج فارس غافل‌گیر کرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Welsh: F-22 Flew to Drone's Rescue off Iran Coast|نشانی=https://www.military.com/daily-news/2013/09/17/welsh-f22-flew-to-drones-rescue-off-iran-coast.html|وبگاه=Military.com|بازبینی=2019-03-25|کد زبان=en|نام=Matthew|نام خانوادگی=Cox}}</ref>
*: اسکادران جنگنده‌ای ۲۷: نخستین اسکادران ضربتی دارنده اف-۲۲. تجهیز اسکادران به این جنگنده‌ها در دسامبر ۲۰۰۵ آغاز شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Langley receives last Raptor, completes fleet|نشانی=https://www.af.mil/News/Article-Display/Article/128327/langley-receives-last-raptor-completes-fleet/|وبگاه=U.S. Air Force|بازبینی=2019-03-30|کد زبان=en-US}}</ref>
*: اسکادران جنگنده‌ای ۲۷: نخستین اسکادران ضربتی دارنده اف-۲۲. تجهیز اسکادران به این جنگنده‌ها در دسامبر ۲۰۰۵ آغاز شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Langley receives last Raptor, completes fleet|نشانی=https://www.af.mil/News/Article-Display/Article/128327/langley-receives-last-raptor-completes-fleet/|وبگاه=U.S. Air Force|بازبینی=2019-03-30|کد زبان=en-US}}</ref>
* [[پرونده:Holloman AFB F-22.jpg|بندانگشتی|یک اف-۲۲ متعلق به پایگاه نیروی هوایی هلمن، [[نیومکزیکو]]]]رسته هوایی جنگنده‌ای ۴۹ – [[پایگاه نیروی هوایی هالومن]]، [[نیومکزیکو]]<ref>"Air Force World." ''Air Force magazine'', July 2008, Vol. 91, No. 7, p. 20.</ref>
* [[پرونده:Holloman AFB F-22.jpg|بندانگشتی|یک اف-۲۲ متعلق به پایگاه نیروی هوایی هلمن، [[نیومکزیکو]]]]رسته هوایی جنگنده‌ای ۴۹ – [[پایگاه نیروی هوایی هالومن]]، [[نیومکزیکو]]<ref>"Air Force World." ''Air Force magazine'', July 2008, Vol. 91, No. 7, p. 20.</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=49th Wing History|نشانی=https://www.holloman.af.mil/Units/49th-Wing-History/|وبگاه=www.holloman.af.mil|بازبینی=2019-03-31}}</ref>
*:اسکادران جنگنده‌ای ۷ (غیرفعال‌شده در سال ۲۰۱۴)اسکادران جنگنده‌ای ۸ (در سال ۲۰۱۴، دوباره فعال‌شد و به عنوان جزئی از اسکادران آموزشی [[جنرال داینامیکس اف-۱۶ فایتینگ فالکن|اف-۱۶]] به گروه پروازی ۵۴ پیوست)
*:اسکادران جنگنده‌ای ۷ (غیرفعال‌شده در سال ۲۰۱۴)
*:اسکادران جنگنده‌ای ۸ (در سال ۲۰۱۴، دوباره فعال‌شد و به عنوان جزئی از اسکادران آموزشی [[جنرال داینامیکس اف-۱۶ فایتینگ فالکن|اف-۱۶]] به گروه پروازی ۵۴ پیوست)
* رسته هوایی ۵۳ – [[پایگاه نیروی هوایی تیندال]]، [[فلوریدا]]
* رسته هوایی ۵۳ – [[پایگاه نیروی هوایی تیندال]]، [[فلوریدا]]
*:اسکادران آزمون و ارزیابی ۴۲۲ ([[پایگاه نیروی هوایی نلیس]]، [[نوادا]])<ref>{{یادکرد وب|عنوان=F-22A Raptor goes operational|نشانی=https://www.af.mil/News/Article-Display/Article/132463/f-22a-raptor-goes-operational/|وبگاه=U.S. Air Force|بازبینی=2019-03-30|کد زبان=en-US}}</ref>
*:اسکادران آزمون و ارزیابی ۴۲۲ ([[پایگاه نیروی هوایی نلیس]]، [[نوادا]])<ref>{{یادکرد وب|عنوان=F-22A Raptor goes operational|نشانی=https://www.af.mil/News/Article-Display/Article/132463/f-22a-raptor-goes-operational/|وبگاه=U.S. Air Force|بازبینی=2019-03-30|کد زبان=en-US}}</ref>
* رسته هوایی ۱۵۴ – پایگاه نیروی هوایی هیکام، هاوایی<ref>{{یادکرد وب|عنوان=First isle Guard F-22 Raptor fighter jet arrives at Hickam - Hawaii News - Staradvertiser.com|نشانی=https://web.archive.org/web/20100707003736/http://www.staradvertiser.com/news/20100703_first_isle_guard_f22_raptor_fighter_jet_arrives_at_hickam.html|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2010-07-07|بازبینی=2019-03-30}}</ref>
* رسته هوایی ۱۵۴ – پایگاه نیروی هوایی هیکام، هاوایی<ref>{{یادکرد وب|عنوان=First isle Guard F-22 Raptor fighter jet arrives at Hickam - Hawaii News - Staradvertiser.com|نشانی=https://web.archive.org/web/20100707003736/http://www.staradvertiser.com/news/20100703_first_isle_guard_f22_raptor_fighter_jet_arrives_at_hickam.html|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2010-07-07|بازبینی=2019-03-30}}</ref>
*: اسکادران جنگنده‌ای ۱۹۹
*: اسکادران جنگنده‌ای ۱۹۹
* واحد وابسته گروهپروازی جنگنده‌ای ۳۲۵ (با نام دسته ۱ فرماندهی گارد ملی هوایی فلوریدا هم شناخته می‌شود) – پایگاه نیروی هوایی تیندال، فلوریدا
* واحد وابسته رسته هوایی جنگنده‌ای ۳۲۵ (با نام دسته ۱ فرماندهی گارد ملی هوایی فلوریدا هم شناخته می‌شود) – پایگاه نیروی هوایی تیندال، فلوریدا<ref>{{یادکرد وب|عنوان=325th Fighter Wing|نشانی=https://www.tyndall.af.mil/About/Fact-Sheets/Display/Article/314996/325th-fighter-wing/|وبگاه=Tyndall Air Force Base|بازبینی=2019-03-31|کد زبان=en-US}}</ref>
*: وابسته به رسته هوایی جنگنده‌ای ۳۲۵ (متعلق به فرماندهی نبرد هوایی)
*: وابسته به رسته هوایی جنگنده‌ای ۳۲۵ (متعلق به فرماندهی نبرد هوایی)
'''[[فرماندهی جایگزین نیروی هوایی]]'''
'''[[فرماندهی جایگزین نیروی هوایی]]'''
* گروه جنگنده‌ای ۴۴ (وابسته) – پایگاه نیروی هوایی تیندال، فلوریدا
* گروه جنگنده‌ای ۴۴ (وابسته) – پایگاه نیروی هوایی تیندال، فلوریدا
پیش از آغاز به کار رسمی اف-۲۲ در دسامبر ۲۰۰۵ با نام اف-۲۲ای، این هواگرد با نام‌های اف-۲۲ و اف/ای-۲۲ شناخته می‌شد. پس از دوره توسعه طولانی مدت و با وجود مشکلات عملیاتی، نیروی هوایی ایالات متحده اف-۲۲ قدرت هوایی تاکتیکی این هواگرد را در سطح بحرانی و بسیار زیاد توصیف کرد. بیانیه نیروی هوایی بیان می‌داشت که اف-۲۲ با تمام جنگنده‌های سابق متفاوت است و قابلیت‌های رادارگریزی، عملکرد آیرودینامیک و آگاهی موقعیتی آن، عملکرد بی‌سابقه‌ای به این جنگنده داده‌است.
هزینه بالای تولید، کمبود مأموریت‌های هوایی به دلیل تأخیر در برنامه تولید جنگنده‌های روسی و چینی، ممنوعیت صادرات و توسعه اف-۳۵ از عوامل دخیل در پایان تولید اف-۲۲ بودند. در کل تعداد ۱۸۷ نسخه عملیاتی تا سال ۲۰۰۹ تولید شد و آخرین اف-۲۲ در سال ۲۰۱۲ به نیروی هوایی ایالات متحده تحویل داده شد.
نشان دفتر برنامه سامانه‌های جنگنده پیشرفته تاکتیکی (ATF SPO)
در سال ۱۹۸۱، نیروی هوایی ایالات متحده نیاز به توسعه جنگنده‌های تاکتیکی پیشرفته برای جایگزینی با اف-۱۵ ایگل و اف-۱۶ فایتینگ فالکن را حس کرده بود. برنامه توسعه جنگنده‌های تاکتیکی پیشرفته با کد نام «آقای آسمان» ،[الف] تحت تأثیر تهدیدهای نوظهور جهانی همچون توسعه و تولید سوخو-۲۷ و میگ-۲۹ شوروی بود.[۱] مجموعه جنگنده‌های جدید می‌توانستند از فناوری‌های جدید در طراحی جنگنده‌ها، همچون کامپوزیتها، آلیاژهای سبک، سامانه‌های پیشرفته کنترل پرواز، سامانه‌های قوی‌تر نیروی محرکه و فناوری رادارگریزی استفاده کنند. در ژوئیه ۱۹۸۶، درخواست برای طرح‌های پیشنهادی به دو گروه لاکهید/بوئینگ/جنرال داینامیکس و نورثروپ/مک‌دانل داگلاس داده شد که از ۳۱ اکتبر ۱۹۸۶ زمان ۵۰ ماهه‌ای را در اختیار گرفتند. در این مدت ۵۰ ماهه، دو هواگردلاکهید وای‌اف-۲۲ و نورثروپ وای‌اف-۲۳ توسعه داده شدند.[۲][۳] این برنامه توسط دفتر برنامه سامانه‌های جنگنده پیشرفته تاکتیکی (ATF SPO) واقع در پایگاه نیروی هوایی رایت-پترسون مدیریت می‌شد.
هریک از گروه‌های طراحی دو نوع هواگرد آزمایشی ساختند که هر کدام برای یکی از دو گزینه موتور ساخته شدند. گروه به رهبری لاکهید روی وای‌اف-۲۲ از موتور محرک مستقیم استفاده کرد تا قابلیت مانور بیشتری در نبردهای تن‌به‌تن هوایی به هواگرد بدهد. افزایش وزن و هزینه نسبت به مقدار معین شده در برنامه، منجر به حذف تعدادی از موارد مورد نیاز هواگرد شد. رادارهای دوطرفه حذف شدند و سامانه جستجو و ردیابی فروسرخ ابتدا از حالت چندرنگ به تک‌رنگ تنزل پیدا کرد و سپس به‌طور کلی حذف شد. با این وجود، فضا و تدارکات خنک‌سازی برای این تجهیزات حذف نشدند تا بتوان در آینده آن‌ها را روی نسخه اصلی جنگنده نصب کرد. صندلی‌پران این جنگنده‌ها هم از طرحی جدید به طرحی قدیمی از مک‌دانل داگلاس تنزل پیدا کرد.[۴]
پس از مراحل آزمایش طرح و تأیید نمونه‌های آزمایشی، در ۲۳ آوریل ۱۹۹۱، وزیر وقت نیروی هوایی ایالات متحده، دونالد رایس، وای‌اف-۲۲ را برنده این رقابت اعلام کرد.[۵] طرح وای‌اف-۲۳ پنهان‌کارتر و سریع‌تر شناخته شد، در حالی که وای‌اف-۲۲ توان مانور بهتری داشت.[۶] خبرگزاری‌های هواگردی تصور می‌کردند که وای‌اف-۲۲ برای برنامه جنگنده تاکتیکی دریایی پیشرفته نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا هم مناسب‌تر بود، اما طرح جنگنده تاکتیکی دریایی پیشرفته در سال ۱۹۹۲ توسط نیروی دریایی تعطیل شد.[۷] با توجه به برنامه جنگنده تاکتیکی پیشرفته نیروی هوایی آمریکا، اف-۲۲ در درجه اول به عنوان یک جنگنده برتری هوایی طراحی شد، اما این جنگنده دارای قابلیت‌های هواگرد تهاجمی، جنگاوری الکترونیکی و شنود الکترونیک نیز هست.[۸]
اف-۲۲ چندین تفاوت بارز نسبت به وای‌اف-۲۲ دارد. زاویه پشتی لبه اصلی هواگرد از °۴۸ به °۴۲ رسید، در حالی که تثبیت‌کننده‌های عمودی عقب‌تر رفته و مساحتشان ۲۰٪ کاهش یافت.[۹] برای بهبود دید خلبان، آسمانه به میزان ۷ اینچ (۱۸ سانتی‌متر) جلوتر رفت و بخش خنک‌سازی موتور ۱۴ اینچ (۳۶ سانتی‌مت) عقب‌تر آمد. شکل لبه‌های عقبی بال‌ها و تثبیت‌کننده بهبود یافت تا آیرودینامیک، استحکام و پنهان‌گری هواگرد افزایش پیدا کند.[۱۰][۱۱] افزایش وزن در حین توسعه منجر به کاهش اندک برد و عملکرد آیرودینامیک شد.[۱۲]
تولید و تهیه
سهم هر یک از سازندگان در ساخت اف-۲۲
ساخت اکثریت بخش‌های بدنه و مونتاژ نهایی در پایگاه هوایی دابینس واقع در مریتا، جورجیا و به دست پیمانکار اصلی پروژه، لاکهید مارتین انجام شد. بوئینگ وظیفه فراهم آوردن دیگر قطعات بدنه، بخش‌های اویونیک و سامانه آموزشی را بر عهده داشت.[۱۳] تولید اف-۲۲ برای افزایش پشتیبانی کنگره میان تعداد زیادی پیمانکار فرعی از ۴۶ ایالت تقسیم شد،[۱۴][۱۵] هرچند این تقسیم ممکن بود منجر به افزایش زمان و هزینه تولید شود.[۱۶] برای کاهش هزینه‌های اولیه، اضافه کردن بسیاری از قابلیت‌ها به زمان پس از تولید موکول شد، هرچند این عمل نهایتاً منجر به افزایش هزینه کلی برنامه شد.[۱۷] تولید این هواگرد به مدت ۱۵ سال ادامه داشت و نهایت توان تولید آن در حدود ۲ فروند در ماه بود. تولید این جنگنده بیش از ۱٬۰۰۰ تولیدکننده جانبی را به کار گرفت و بالغ بر ۹۵٬۰۰۰ شغل ایجاد کرد.[۱۸] نخستین اف-۲۲، که هواگردی برای آزمایش‌های توسعه و ساخت بود، در ۹ آوریل ۱۹۹۷ در مریتا با نام رپتور ۴۰۰۱ رونمایی شد و اولین پرواز آن در ۷ سپتامبر ۱۹۹۷ انجام شد.[۱۹] در سال ۲۰۰۶، گروه توسعه رپتور برنده معتبرترین جایزه هوانوردی آمریکا، جایزه کولیر، شدند.[۲۰]
نیروی هوایی ایالات متحده در اصل در نظر داشت تا ۷۵۰ فروند از این جنگنده‌ها را با بودجه ۲۶٫۲ میلیارد دلاری خریداری کرده و تولیدشان را در سال ۱۹۹۴ آغاز کند. بررسی عمده هواگرد که در سال ۱۹۹۰ و توسط وزیر دفاع وقت ایالات متحده آمریکا، دیک چینی رخ داد، این رقم را در آغاز سال ۱۹۹۶ به ۶۴۸ فروند کاهش داد. در سال ۱۹۹۷، عدم ثبات بودجه سبب کاهش تعداد کلی به ۳۳۹ فروند شد و این مقدار هم در سال ۲۰۰۳ به ۲۷۷ فروند کاهش یافت.[۲۱] در سال ۲۰۰۴، وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا علی‌رغم سفارش ۳۸۱ فروندی نیروی هوایی، بار دیگر این تعداد را به ۱۸۳ فروند هواگرد عملیاتی کاهش داد.[۲۲][۲۳] در سال ۲۰۰۶، یک برنامه تدارکاتی چندساله برای صرفه جویی ۱۵ میلیارد دلار تدوین و پیاده‌سازی شد، اما این طرح باعث افزایش هزینه ساخت هر هواگرد گردید. در آن سال، تصور می‌شد که هزینه کلی برنامه برای ۱۸۳ فروند اف-۲۲ که در هفت اسکادران توزیع شوند، در حدود ۶۲ میلیارد دلار باشد.[۲۴] در سال ۲۰۰۷، لاکهید مارتین قراردادی ۷٫۳ میلیارد دلاری برای افزایش تعداد به ۱۸۳ فروند دریافت کرد و بر همین اساس، دوره تولید تا سال ۲۰۱۱ تمدید شد.[۲۵]
در آوریل ۲۰۰۶، دیوان محاسبات آمریکا مقرر کرد تا هزینه هر فروند اف-۲۲ معادل ۳۶۱ میلیون دلار باشد و بوجه ۲۸ میلیارد دلاری هم برای توسعه و آزمایش در نظر گرفته شد. بر اساس تولید ۱۸۱ فروند، هزینه تهیه هر فروند در سال ۲۰۰۶ برابر ۱۷۸ میلیون دلار تخمین زده شد.[۲۶] در پایان فرایند تولید، ۳۴ میلیارد دلار برای تهیه و تدارکات در نظر گرفته شد و در نتیجه، هزینه کلی برنامه به ۶۲ میلیارد دلار و برای هر فروند به ۳۳۹ میلیون دلار رسید. هزینه نهایی برای تیه هر فروند اف-۲۲ اضافی در سال ۲۰۰۹ در حدود ۱۳۸ میلیون دلار تخمین زده شد.[۲۴][۲۷] دیوان محاسبات هزینه تخمینی تولید هر فروند اف-۲۲ در سال ۲۰۱۲ را در حدود ۴۱۲ میلیون دلار اعلام کرد.[۲۸]
ممنوعیت صادرات
دو اف-۲۲ در مرحله آزمایش پرواز. جنگنده بالایی نخستین نمونه آزمایشی اف-۲۲ با نام رپتور ۴۰۰۱ است.
بر اساس قوانین فدرال آمریکا و برای حفاظت از فناوری‌های پنهان‌گرایانه و دیگر ویژگی‌های پیشرفته این جنگنده، صادرات اف-۲۲ ممنوع است.[۲۹][۳۰] مشتریان جنگنده‌های آمریکایی تصمیم به خرید دیگر هواگردهای قدیمی‌تر از جمله اف-۱۵ ایگل و اف-۱۶ فایتینگ فالکن یا نمونه جدیدتر اف-۳۵ لایتنینگ ۲ گرفتند که شامل فناوری‌هایی از اف-۲۲ بوده و در عین حال ارزان‌تر، انعطاف‌پذیرتر و قابل صادرات بودند.[۳۱] در سپتامبر ۲۰۰۶، کنگره طرح ممنوعیت فروش برون‌مرزی اف-۲۲ را تصویب کرد.[۳۲] با وجود این ممنوعیت، لایحه مجوز دفاعی سال ۲۰۱۰ شامل مقرراتی بود که وزارت دفاع را ملزم به آماده‌سازی گزارشی دربارهٔ هزینه‌ها و امکان صادرات اف-۲۲ می‌کرد و گزارش دیگری هم باید در خصوص تأثیر صادرات اف-۲۲ روی صنعت هوافضای ایالات متحده آماده می‌شد.[۳۳][۳۴]
برخی سیاستمداران و مفسران استرالیایی معتقدند که به دلیل شناخته شده بودن قابلیت‌های اف-۲۲ و تأخیر و وجود ابهام در توسعه اف-۳۵،[۳۵] استرالیا باید به جای خرید اف-۳۵های برنامه‌ریزی شده، اقدام به خرید اف-۲۲ نماید.[۳۶][۳۷] با این وجود، تشخیص نیروی هوایی سلطنتی استرالیا این بود که اف-۲۲ از انجام نقش ضربه و پشتیبانی هوایی نزدیک ناتوان است، در حالی که اف-۳۵ دارای این قابلیت‌هاست.[۳۸] دولت ژاپن هم برای انجام برنامه جایگزینی جنگنده‌های خود نسبت به خرید اف-۲۲ نظر مثبتی داشت. با توجه به گزارش‌ها، در صورت تجهیز نیروی دفاع هوایی ژاپن به اف-۲۲، این نیرو به جنگنده‌های کمتری برای انجام مأموریت‌های خود نیاز پیدا می‌کرد و همین موجب کاهش هزینه‌های کارکنان و مهندسی می‌شد. با این وجود، گزارشی در سال ۲۰۰۹ نشان داد که خرید اف-۲۲ نیازمند افزایش بودجه دفاعی به میزان بیش از یک درصد از تولید ناخالص داخلی بوده که رقمی بزرگ‌تر از حد معمول به‌شمار می‌رفت.[۳۹][۴۰] با پایان تولید اف-۲۲، ژاپن در دسامبر ۲۰۱۱ اف-۳۵ را به عنوان جنگنده موردنظر خود برگزید.[۴۱]اسرائیل هم به خرید اف-۲۲ علاقه داشت اما در نهایت به دلیل قیمت و ممنوعیت صادرات اف-۲۲، سفارش خود را به اف-۳۵ تغییر داد.[۴۲][۴۳]
توقف تولید
در تمام دهه ۲۰۰۰، نیاز به اف-۲۲ به دلیل افزایش هزینه‌ها و نبود رقبای همسطح آن مورد بحث واقع شده بود. در سال ۲۰۰۶، مسئول محاسبات ایالات متحده، دیوید واکر، تشخیص داد که وزارت دفاع نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر در اف-۲۲ را «اثبات نکرده‌است».[۴۴] مخالفت‌های بعدی با این برنامه توسط وزیر دفاع وقت، دونالد رامسفلد، معاون وزیر دفاع، گوردون انگلند، سناتور جان مک‌کین و رئیس کمیته سنا در خصوص خدمات مسلح، سناتور جان وارنر صورت گرفت.[۴۵][۴۶] برنامه اف-۲۲ در سال ۲۰۰۸ و پس از استعفای اجباری وزیر نیروی دفاعی، مایکل واین و رئیس کارکنان نیروی دفاعی، ژنرال مایکل موزلی حامیان بانفوذ خود را از دست داد.[۴۷] با این وجود، کنگره در سال ۲۰۰۸ بودجه‌ای برای ادامه تولید اف-۲۲ تصویب کرد و پنتاگون هم ۵۰ میلیون دلار از ۱۴۰ میلیون دلار بودجه را برای خرید چهار هواگرد اضافی خرج کرد که سبب افزایش تعداد کلی سفارش‌ها به ۱۸۷ عدد شد و برنامه را به دست ریاست بعدی وزارت سپرد.[۴۸][۴۹]
دو اف-۲۲ در آرایش دنبال کردن نزدیک
در نوامبر ۲۰۰۸، رابرت گیتس، وزیر دفاع وقت، اعلام کرد که رپتور برای درگیری‌های پس از جنگ سرد، همچون درگیری‌های عراق و افغانستان مناسب نیست.[۵۰] در آوریل ۲۰۰۹ و با آغاز دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما، وی دستور داد تا تولید اف-۲۲ در سال مالی ۲۰۰۱ به پایان رسیده و تعداد تمام جنگنده‌های تولید شده، ۱۸۷ عدد باشد.[۵۱] ژنرال جیمز کارترایت، معاون رئیس رؤسای مشترک کارکنان دلایل خود برای توقف تولید اف-۲۲ را به کمیته سنا در خصوص خدمات مسلح اعلام کرد. این دلایل شامل تخصیص منابع به اف-۳۵ به جهت فراهم آوردن امکان تولید جنگنده‌های نسل پنجم برای سه شاخه خدمات نظامی ایالات متحده و حفظ خط تولید اف/ای-۱۸ جهت حفظ قابلیت‌های نظامی جنگاوری الکترونیکی در بوئینگ ئی‌ای-۱۸جی گرولر بودند.[۵۲] اطمینان‌پذیری و در دسترس بودن اف-۲۲ از دیگر مشکلاتی بود که باعث برانگیختن نگرانی‌ها شد.[۳۱][۵۳] پس از تهدید اوباما مبنی بر وتو کردن هرگونه فرایند تولید بعدی، سنا در ژوئیه ۲۰۰۹ به پذیرش تولید ۱۸۷ فروند هواگرد و توقف تولید آن رأی داد.[۵۴][۵۵] گیتس اعلام کرد که این تصمیم با توجه به قابلیت‌های اف-۳۵ اتخاذ شده‌است.[۵۶] در سال ۲۰۱۰، وی تعداد اف-۲۲ مورد نیاز را با کاهش عدد آمادگی عمده برای درگیری‌های منطقه‌ای از دو به یک، به ۱۸۷ عدد محدود کرد.[۵۷] به طور کلی، هزینه بالای تولید، کمبود مأموریت‌های هوایی به دلیل تأخیر در برنامه تولید جنگنده‌های روسی و چینی، ممنوعیت صادرات و توسعه اف-۳۵ از عوامل دخیل در پایان تولید اف-۲۲ بودند.[ب]
در سال ۲۰۱۰، نیروی هوایی ایالات متحده پژوهشی در خصوص تشخیص هزینه نگهداری ابزارهای ساخت اف-۲۲ برای استفاده از آن در برنامه تمدید دوره خدمت[پ] انجام داد.[۵۹] در نتایج این پژوهش که توسط ابرشرکت رند به دست آمده تخمین زده شده که راه‌اندازی دوباره تولید و ساخت ۷۵ اف-۲۲ دیگر نیاز به بودجه ۱۷ میلیارد دلاری خواهد داشت. این مبلغ معادل ۲۲۷ میلیون دلار برای هر هواگردست که نسبت به قیمت سابق ۱۷۳ میلیون دلاری، ۷۷ میلیون دلار رشد داشته‌است.[۶۰] لاکهید مارتین بیان داشت که راه‌اندازی دوباره خط تولید به تنهایی ۲۰۰ میلیون دلار هزینه خواهد داشت.[۶۱] تشکیل دوباره خط تولید در راهنمای الکترونیکی تصویرسازی‌شده‌ای واقع در فرودگاه انبار سیرا آرمی آمده‌است.[۶۲] نگهداری و حفظ ابزارها باعث ساخت اجزای اضافی خواهد شد، چون با توجه به دوره تولید محدود، هواگردی در انبارها ذخیره نشده و همین امر منجر به مراقبت قابل توجه در زمان تعمیرات گشته‌است.[۶۳] در تلاش‌های بعدی برای بازیابی ابزارهای ساخت، مشخص شد که تمام مخازن و انبارها خالی هستند.[۶۴]
«مثل همیشه، وقتی بحث در خصوص اف-۲۲ یا هر برنامه دیگری باشد، پنتاگون نمی‌تواند بیش از نیازمان به کار ادامه بدهد.»
رابرت گیتس، وزیر دفاع، در حال صحبت در خصوص توقف تولید.[۶۵]
توسعه همتایان روسی و چینی اف-۲۲ نگرانی‌هایی را برانگیخت و در سال ۲۰۰۹، ژنرال جان کورلی، رئیس فرماندهی نبرد هوایی آمریکا، اعلام داشت که ناوگانی متشکل از ۱۸۷ اف-۲۲ کافی نخواهد بود، اما گیتس نگرانی ژنرال را رد کرد.[۴۷] در سال ۲۰۱۱، گیتس بیان کرد که توسعه جنگنده نسل پنجم چین زمانی انجام شده که سفارش نهایی اف-۲۲ داده شده بوده و حتی با وجود تأخیر در ساخت و تحویل اف-۳۵، ایالات متحده در سال ۲۰۲۵ برتری آشکاری در زمینه هواگردهای پنهان‌کار خواهد داشت.[۶۶] در دسامبر ۲۰۱۱، صد و نود و پنجمین (و آخرین) اف-۲۲ ساخته شد که از بین این تعداد، ۸ تا برای آزمایش استفاده شده و ۱۸۷ فروند دیگر، عملیاتی بوده و در ۲ مه ۲۰۱۲ به نیروی هوایی تحویل داده شده‌اند.[۶۷]
در آوریل ۲۰۱۶، کمیته فرعی نیروهای تاکتیکی هوایی و زمینی کمیته خدمات مسلح مجلس نمایندگان پیشنهاد قانونی را داد که به موجب آن، نیروی هوایی مسئول انجام پژوهشی در خصوص هزینه امور مربوط به ادامه تولید اف-۲۲ شود. وزیر دفاع وقت، رابرت گیتس، سفارش را به ۱۸۷ فروند تقلیل داده بود تا سرمایه موردنیاز برای عملیات‌های غیرعادی جاری در عراق و افغانستان به دست آید. از همان زمان، قانون‌گذاران و پنتاگون هشدار دادند که سامانه‌های جنگاوری هوایی روسیه و چین در زمینه برتری هوایی در حال پیشی گرفتن از رقبای آمریکایی خود بودند.[۶۸] لاکهید برای افزایش تعداد اف-۲۲های در دسترس، پیشنهاد داد تا ۳۶ نسخه اولیه آموزشی رپتور بلوک ۲۰ به نسخه‌های عملیاتی بلوک ۳۰/۳۵ تبدیل شوند.[۶۹][۷۰] در ۹ ژوئن ۲۰۱۷، نیروی هوایی گزارشی به کنگره فرستاد و اعلام کرد که به دلیل مشکلات اقتصادی و عملیاتی، برنامه‌ای برای آغاز دوباره خط تولید اف-۲۲ ندارد. تخمین زده می‌شد که ساخت ۱۹۴ اف-۲۲ اضافه در حدود ۵۰ میلیارد دلار هزینه داشته باشد؛ معادل ۲۰۶—۲۱۶ میلیون دلار برای هر فروند و شامل قریب به ۹٫۹ میلیارد دلار برای هزینه شروع دوباره خط تولید و ۴۰٫۴ میلیارد دلار برای هزینه‌های تهیه جنگنده‌ها.[۷۱]
ارتقا
یک فروند اف-۲۲ در حال آزادسازی منوّر
ناوگان اف-۲۲ از بلوک‌های زیر تشکیل شده‌است.[۷۲][۷۳]
بلوک
شماره دم
یادداشت‌ها
بلوک ۱
۴۰۰۱–۴۰۰۲
هواگرد آزمایشی برای کیفیت پروازی، مراحل آزمایشی اولیه، نیروی محرک، عملکرد و جدایی مخازن
نبرد هوایی پیشرفته، قابلیت‌های ضربتی پیشرفته با اینکریمنت ۳٫۱
بلوک ۳۵
۴۱۰۸–۴۱۹۵
قابلیت‌های ضربتی پیشرفته‌تر با اینکریمنت ۳٫۲
نخستین هواگرد با قابلیت نبرد و با نرم‌افزار بلوک ۳٫۰ در سال ۲۰۰۱ اولین پرواز خود را انجام داد.[۷۴] اولین برنامه ارتقا با نام اینکریمنت[ت] ۲ در سال ۲۰۰۵ انجام شد و امکان به‌کارگیری مهمات تهاجم مستقیم مشترک را در این جنگنده‌ها فراهم کرد. از شماره تولید ۵ به بعد، بدنه هواگرد با استاندارد ارتقا یافته‌ای‌ان/ای‌پی‌جی-۷۷وی(۱)[ث] منطبق شد که سبب شد تا حالت‌های متفاوت حمله هوا به زمین با یکدیگر ترکیب شوند. گواهینامه رادار جدید در مارس ۲۰۰۷ صادر شد.[۷۵][۷۶] اینکریمنت ۳٫۱ با استفاده از رادار دهانه ترکیبی، جهت‌یابی رادیویی، جنگ الکترونیک و بمب‌های جی‌بی‌یو-۳۹،[ج] سبب ارتقای قابلیت‌های هوا به زمین گشت. آزمایش این نسخه در سال ۲۰۰۹ آغاز شد و نخستین هواگرد ارتقایافته در سال ۲۰۱۱ تحویل داده شد.[۷۷][۷۸]
یک فروند اف-۲۲ در حال بلند شدن از سطح زمین
اینکریمنت ۳٫۲ یک فرایند ارتقای دو مرحله‌ای بود؛ ۳٫۲ای روی جنگاوری الکترونیک، ارتباطات و شناسایی متمرکز بود، در حالی‌که ۳٫۲بی شامل ارتقاهای موقعیت‌یابی و سامانه مدیریت مخزن جدیدی بود تا نمادهای صحیح ایم-۹ سایدوایندر و ایم-۱۲۰ آمرام را به نمایش بگذارد و به این ترتیب، اف-۲۲ امکان بهره‌برداری حداکثری از این سلاح‌ها را داشته باشد.[۷۹][۸۰] برای فعال‌سازی ارتباطات دوطرفه با دیگر سکوها،[چ] اف-۲۲ قادر به استفاده از گره ارتباطی هوابرد میدان جنگ به عنوان نوعی درگاه است. سامانه پیوند داده‌ای چندمنظوره پیشرفته[ح] برنامه‌ریزی شده به دلیل عدم رشد کامل سامانه در این نسخه قرار نگرفت.[۸۱] دریافت اینکریمنت ۳٫۲بی و ارتقایی در قابلیت‌های رمزنگاری و ثبات اویونیک برای مه ۲۰۱۹ برنامه‌ریزی شده‌است.[۸۲] یک «فرمان تاکتیکی» از نیروی هوایی شامل ارتقاهایی مثل نصب سامانه چندمنظوره مشترک توزیع اطلاعات[خ] به‌جای بسته فعلی لینک-۱۶، که فقط قابلیت دریافت پیام‌ها را داشت، است و انتظار می‌رود که این ارتقاها تا سال ۲۰۲۰ به پایان برسند.[۸۲] ارتقاهای بعدی همچنین روی سکوی اویونیک باز تمرکز دارند تا پیشرفت‌های آینده با سرعت بیشتری اتفاق بیفتند.[۸۳]
پیش‌بینی شده که در سال ۲۰۲۴، بودجه لازم برای آغاز ارتقای میان‌دوره‌ای اف-۲۲ تخصیص داده شود. انتظار می‌رود این ارتقاها شامل حسگرهای نسل بعد، سخت‌افزار و آنتن‌های نو، ارتقای کابین خلبان و کلاه خلبان ارتقا یافته دارای صفحه نمایش و سامانه نشانه‌گیری بشوند. دیگر پیشرفت‌های در حال توسعه شامل عملکرد جستجو و ردیابی فروسرخ برای شناساگر پرتاب موشک ای‌ان/ای‌ای‌آر-۵۶[د] و قابلیت‌های رادارگریزی پایدارتر بر اساس اف-۳۵ هستند.[۸۲][۸۴][۸۵][۸۶]
برای حل مشکلات تنفسی، اف-۲۲ در سال ۲۰۱۲ مجهز به یک سامانه تنفسی پشتیبان، ارتقای نرم‌افزاری و حسگر اکسیژن شده‌است.[۸۷] در سال ۲۰۱۳، دریچه‌های معیوب در جلیقه پرواز جایگزین شدند و محدودیت‌های ارتفاع کاهش پیدا کرد؛ محدودیت فاصله‌ای هم پس از نصب سامانه تنفسی پشتیبان برطرف شدند.[۸۸] در آوریل ۲۰۱۴، نیروی هوایی ایالات متحده در جلسه شهادت در کنگره اعلام کرد که نصب سامانه‌های تنفسی پشتیبان خودکار روی ناوگان اف-۲۲ در دوازده ماه قابل تکمیل است.[۸۹]
اف-۲۲ برای دوره خدمت ۳۰ ساله یا ۸٬۰۰۰ ساعت پرواز طراحی شده و با «برنامه تکمیل سازه‌ها» با هزینه ۳۵۰ میلیون دلار همراه گشته‌است.[۹۰][۹۱] تحقیقاتی در خصوص انجام ارتقاهایی به جهت تمدید دوره خدمت مفید این جنگنده‌ها در دست انجام است.[۹۲] انتظار می‌رود که اف-۲۲ در دراز مدت و در دهه ۲۰۳۰ با یک جنگنده نسل ششم جایگزین شود.[۹۳]
طراحی
خلاصه
اف-۲۲ در حالت پس‌سوز کامل و در حال پرواز با موتور اف۱۱۹ در وضعیت آزمایشی.
اف-۲۲ رپتور یک جنگنده نسل پنجم است که از نظر نیروی هوایی ایالات متحده در رده نسل چهارم فناوری هواگرد پنهان‌کار قرار می‌گیرد.[۹۴] این جنگنده، نخستین هواگرد عملیاتی با قابلیت ترکیب پرواز ابرپیمایشی، قابلیت مانور بالا، رادارگریزی و ترکیب حسگرها در یک سکوی اسلحه است.[۹۵] رپتور دارای چهار بال، سه چرخ برای فرود و بال سه‌گوش با لبه رو به عقب است. سطوح کنترل پرواز شامل پیش‌بال، شهپر، سکان روی تثبیت‌کننده‌های عمودی و دم افقی کاملاً متحرک است. برای کاهش سریع سرعت، شپهرها به بالا می‌شکنند و سکان‌ها به طرف خارج خم می‌شوند تا کشش افزایش یابد.[۹۶]
این هواگرد از موتور دوگانه پسسوزتوربوفنپرت اند ویتنی اف۱۱۹ استفاده می‌کند که با فناوری تراست وکتورینگ و دینامیک پرواز دوبعدی با دامنه ±۲۰ درجه ساخته شده‌است و هر موتور حداکثر رانش ۳۵٬۰۰۰ پوند-نیرو (۱۵۶ کیلونیوتون) دارد. نسبت رانش به وزن اف-۲۲ در حالت نبرد معمولی تقریباً برابر با حالت حداکثر قدرت نظامی است و در حالت پس‌سوز کامل، این نسبت برابر ۱٫۲۵ است. تخمین زده شده که نهایت سرعت این هواگرد بدون موارد جانبی نصب‌شده در حالت قدرت نظامی برابر ۱٫۸۲ و در حالت پس‌سوز برابر ۲ ماخ باشد.[۹۷][ذ]
اف-۲۲ از معدود هواگردهایی است که قابلیت ابرپیمایشی را داراست. همچنین از تنها جنگنده‌هایی است که می‌تواند سرعت زبرصوت را بدون استفاده از پس‌سوزهای ناکارآمد بنزینی حفظ کند؛ به این ترتیب، هواگردهای زیرصوت سرعت کافی برای رسیدن به آن را نخواهند داشت و هواگردهای متکی بر پس‌سوز هم با مشکل کمبود بنزین مواجه خواهند شد و اف-۲۲ می‌تواند بدون پیش آمدن خطر به این اهداف حمله کند.[۹۹] ارتفاع عملیاتی رپتور از دیگر برتری‌های تاکتیکی چشم‌گیر آن بر دیگر جنگنده‌هاست.[۱۰۰] استفاده از محفظه سلاح در این هواگرد باعث عملکرد نسبتاً بهتر آن از بسیاری از جنگنده‌های مخصوص نبرد شده‌است، چرا که نیروی پسار از محفظه‌های اضافه روی بال به آن وارد نمی‌شود. بدنه اف-۲۲ شامل مقدار زیادی مواد مستحکم است تا در برابر تنش و گرمای حاصل از پایدار نگه‌داشتن پرواز زبرصوت مقاومت کند. آلیاژهای تیتانیوم و کامپوزیتها به‌ترتیب ۳۹٪ و ۲۴٪ از وزن بدنه هواگرد را تشکیل می‌دهند.[۱۰۱]
یک ویدئو که پرواز اف-۲۲ را به تصویر می‌کشد.
اف-۲۲ در هر دو سرعت زیر و زبرصوت، قابلیت مانور بالایی دارد. سامانه کنترل پرواز هواگرد رایانه‌ای و قابلیت کنترل دیجیتالی کامل موتور، مقاومت حرکتی هواگرد را افزایش داده و آن را قابل کنترل کرده‌اند و بدین ترتیب، خلبان قابلیت هدایت سبک‌بارانه هواگرد را به دست می‌آورد.[۱۰۲][۱۰۳] آیرودینامیک بودن رپتور، توانایی تغییر ارتفاع بدون مشکل و موتورهای تراست وکتورینگ قدرتمند آن، قابلیت دور زدن راحت و انجام مانورهایی با آلفای (زاویه حمله) بسیار بالا همچون مانور هربست و کبرای پوگاچو را دارد. این جنگنده همچنین می‌تواند آلفاهای بیش از ۶۰° را در حال داشتن کنترل نسبی روی گردش انجام دهد.[۱۰۴]
عملکرد آیرودینامیک، اویونیک و قابلیت رادارگریزی رپتور برای اثربخشی بهتر، مکمل یکدیگرند. ارتفاع، سرعت و حسگرهای پیشرفته فعال و غیرفعال به این جنگنده قابلیت پیدا کردن اهداف در دامنه‌های قابل‌توجه و افزایش برد اسلحه‌ها را می‌دهند؛ ارتفاع و سرعت همچنین مکمل قابلیت رادارگریزی هستند تا امکان دوام آوردن هواگرد در برابر پدافندهای زمینی همچون موشک سطح‌به‌هوا بیشتر شود.[۹۵][۱۰۵][۱۰۶]
اویونیک
بخش‌های اصلی اویونیک این جنگنده شامل سامانه جنگاوری الکترونیک ای‌ان/ای‌ال‌آر-۹۴[ر]بی‌ای‌ئی سیستمز، ردیاب پرتاب موشک فروسرخ و فرابنفش ای‌ان/ای‌ای‌آر-۵۶ لاکهید مارتین و رادار نوع آرایه اسکن الکترونیکی‌شده فعال ای‌ان/ای‌پی‌جی-۷۷[ز] متعلق به نورثروپ گرومن هستند. ردیاب پرتاب موشک از شش حسگر برای فراهم آوردن پوشش همه‌جانبه فروسرخ استفاده می‌کند.[۱۰۷] سامانه ای‌ال‌آر-۹۴ پیچیده‌ترین بخش تکنیکی نصب‌شده روی هواگرد است، یک شناساگر رادار غیرفعال با بیش از ۳۰ آنتن ترکیب‌شده با بال‌ها و بدنه برای پوشش همه‌جانبه گیرنده هشدار رادار. برد این شناساگر (بیش از ۲۵۰ مایل دریایی) از برد رادار بیشتر بوده و می‌تواند امواج رادار را محدود به پرتوهای باریک (کمتر از ۲° تا ۲° در سمت و ارتفاع) برساند تا رادارگریزی را افزایش دهد. بسته به نوع تهدید شناسایی‌شده، سامانه‌های دفاعی می‌توانند خلبان را در انجام سریع اقدامات متقابل همچون آزادسازی منوّر یا خاشه یاری کنند. ای‌ال‌آر-۹۴ می‌تواند به عنوان سامانه ردیابی غیرفعال با قابلیت یافتن اهداف و فراهم آوردن اطلاعات کافی برای قفل راداری روی هدف استفاده شود. ارتباطات تاکتیکی میان اف-۲۲ها با استفاده از سامانه اختصاصی و بسیار امن پیوند درون‌پروازی داده انجام می‌گردد.[۱۰۸][۱۰۹]
رادار ای‌ان/ای‌پی‌جی-۷۷
رادار ای‌ان/ای‌پی‌جی-۷۷ دارای آرایه اسکن الکترونیکی‌شده با دهانه فعال و قابلیت رؤیت کم است که می‌تواند در هر وضعیت آب‌وهوایی، چندین هدف را دنبال کند. همچنین امواج این رادار می‌تواند روی وارد کردن بار اضافی به حسگرهای دشمن متمرکز شود. بسامد این رادار بیش از ۱٬۰۰۰ بار در ثانیه تغییر می‌کند تا احتمال رهگیری هواگرد توسط رادارها پایین بیاید و برد تخمینی آن در برابر یک هدف ۱۱ فوت مربعی (۱ متر مربع)، ۱۲۵–۱۵۰ مایل (۲۰۱–۲۴۱ کیلومتر) و در برابر پرتوهای باریک ۲۵۰ مایل (۴۰۰ کیلومتر) یا بیشتر است. از شماره تولید ۵، تمام اف-۲۲ها مجهز به ای‌ان/ای‌پی‌جی-۷۷وی۱ شدند که عملکرد کامل نقشه‌کشی هوا به زمین (رادار دهانه ترکیبی با وضوح بالا، نشانه‌گذاری و دنبال‌کردن اهداف متحرک زمینی، نشانه‌گذاری و تشخیص خودکار، شناسایی نبرد و بسیاری از قابلیت‌های پیشرفته دیگر) را برای هواگرد به ارمغان می‌آورد.[۷۶][۱۰۰] اطلاعات رادار، ارتباطات، جهت‌یابی و شناسایی توسط دو پردازنده مجتمع و مشترک ریتیون پردازش می‌شوند که هر کدام قادر به پردازش بالغ بر ۱۰٫۵ میلیارد دستورالعمل در ثانیه هستند. در فرایندی با نام ترکیب حسگرها، داده‌های رادار، حسگرهای مختلف و سامانه‌های اضافه توسط پردازنده‌ها فیلتر و ترکیب شده و تبدیل به یک دید مشترک می‌شوند و حجم کار خلبان را کاهش می‌دهند.[۱۱۰] با این وجود، ارتقای اویونیک هواگرد با توجه به طبیعت بسیار مجتمع آن، امری بسیار چالش‌برانگیز توصیف شده‌است.[۷۹]
قابلیت عملکرد نزدیک به میدان نبرد اف-۲۲، ویژگی‌های تشخیص و شناسایی تهدیدها را در حد بوئینگ آرسی-۱۳۵ به این هواگرد عطا کرده و ویژگی عمل به عنوان یک «مینیآواکس» را با وجود ضعیف‌تر بودن رادارها از نمونه‌های اصلی، به آن بخشیده‌است. اف-۲۲ می‌تواند اهدافی را به عنوان متحد نشانه‌گذاری کرده و در صورت نشانه‌گیری یک هدف توسط دو هواگرد متحد، آن را تشخیص دهد. این سامانه رادار گاهی می‌تواند اهداف را «بسیار سریع‌تر از آواکس» تشخیص دهد.[۱۰۰]گذرگاه بی فایروایر توسعه‌داده‌شده برای اف-۲۲ از نمونه پایه و تجاری این سامانه ریشه گرفته‌بود.[۱۱۱] در سال ۲۰۰۷، رادار اف-۲۲ در نقش فرستنده و گیرنده بی‌سیم داده آزمایش شد و توانست ۵۴۸ مگابیت داده را در ثانیه ارسال کرده و سرعت دریافت در مقیاس گیگابیت را به ثبت برساند. این میزان، بسیار سریع‌تر از سامانه لینک ۱۶ است.[۱۱۲]
نرم‌افزار اف-۲۲ از حدود ۱٫۷ میلیون خط کد تشکیل شده که بیشتر آن برای پردازش داده‌های رادار استفاده می‌شود.[۱۱۳] مایکل واین، وزیر سابق نیروی هوایی ایالات متحده، استفاده از ایدا توسط وزارت دفاع را به دلیل هزینه‌تراشی و ایجاد تأخیر در بسیاری از پروژه‌های نظامی از جمله اف-۲۲ مورد انتقاد قرار داد.[۱۱۴] حملات سایبری گزارش‌شده به پیمانکاران فرعی سبب افزایش شک و تردید در خصوص امنیت سامانه‌ها و اثربخشی اف-۲۲ در نبرد شد.[۱۱۵] در سال ۲۰۰۹، جان لمن،[ژ] وزیر سابق نیروی دریایی، اف-۲۲ را مصون از حملات سایبری تشخیص داد و دلیل آن را هم عمر نرم‌افزار آی‌بی‌ام دانست.[۱۱۶]
کابین خلبان
کابین خلبان اف-۲۲، نشان‌گر دستگاه‌ها، نمایشگرها و اهرم به طرف بالا (پایین چپ)
اف-۲۲ دارای کابین شیشه‌ای خلبان با دستگاه‌های پرواز کاملاً دیجیتالی است. سامانه هاد تک‌رنگ این هواگرد، زاویه دید وسیعی را ارائه داده و به عنوان دستگاه هدایت پرواز اصلی عمل می‌کند؛ اطلاعات هم روی ال‌سی‌دیهای شش‌رنگ نمایش داده می‌شوند.[۲۱] ابزارهای اصلی هدایت پرواز این هواگرد، یک سکان جانبی حساس به نیرو و یک جفت اهرم است. در آغاز، نیروی هوایی ایالات متحده قصد داشت تا ابزارهای هدایت با ورودی مستقیم صدا را در هواگرد پیاده‌سازی کند، اما در نهایت از لحاظ فنی پرخطر تشخیص داده شده و کنار گذاشته‌شد.[۱۱۷] طول آسمانه تقریباً ۱۴۰ اینچ، عرض آن ۴۵ اینچ و ارتفاعش ۲۷ اینچ (۳۵۵، ۱۱۵ و ۶۹ سانتی‌متر) هستند و وزن آن ۳۶۰ پوند است.[۱۱۸] از آن‌جا که طرح اصلی آسمانه به‌جای ۸۰۰ ساعت مورد نیاز، تنها ۳۳۱ ساعت وقت گرفت، این طرح مورد بازطراحی واقع شد.[۵۳]
اف-۲۲ دارای عملکرد رادیویی مجتمع است و سامانه‌های پردازش سیگنال آن در عوض جای‌گرفتن در واحد سخت‌افزاری جدید، مجازی هستند.[۱۱۹] گزارش‌های متعددی از عدم وجود قابلیت ارتباط اف-۲۲ با دیگر هواگردها گزارش شده؛ در این گزارش‌ها، امکان ارتباط صوتی تأیید و تبادل داده رد شده‌است.[۱۲۰]
سامانه صفحه‌کلیدی به نام «صفحه کنترل مجتمع» برای وارد کردن داده‌های خلبان خودکار، ناوبری و ارتباطات وجود دارد. دو نمایشگر در اطراف صفحه کنترل مجتمع برای نمایش داده‌های مشاوره‌ای یا هشدارهای مجتمع، داده‌های ارتباطی، ناوبری و شناسایی و نمایش میزان سوخت موجود و دستگاه‌های در حالت آماده‌باش پرواز [س] به کار می‌روند.[۱۲۳][۱۲۴] این دستگاه‌ها می‌توانند یک افق مجازی را برای خلبان طراحی کنند. نمایشگر اصلی چندمنظوره ۸ اینچ در ۸ اینچ (۲۰ در ۲۰ سانتی‌متر) زیر صفحه کنترل مجتمع واقع شده و برای مسیریابی و ارزیابی موقعیت به کار گرفته می‌شود. سه نمایشگر جانبی چندمنظوره ۶٫۲۵ در ۶٫۲۵ اینچ (۱۵٫۹ در ۱۵٫۹ سانتی‌متر) در اطراف نمایشگر اصلی چندمنظوره قرار گرفته و برای نمایش اطلاعات تاکتیکی و مدیریت فضا به کار گرفته می‌شوند.[۱۲۴]
صندلی‌پران این هواگرد نسخه‌ای از نوع آکس ۲[ش] (مخفف طرح پیشرفته صندلی‌پران) است که به‌طور معمول در هواگردهای نیروی هوایی ایالات متحده به کار گرفته می‌شود و کنترل‌گر خروج در وسط آن نصب شده‌است.[۱۲۵] اف-۲۲ دارای یک سامانه پشتیبان حیات پیچیده همراه با سامانه تولید اکسیژن همراه،[ص] لباس خلبانی محافظ و تنظیم‌کننده ضدگرانش تنفس است. تنظیم‌کننده ضدگرانشی، دارای دریچه‌ای برای کنترل جریان و فشار در ماسک و لباس خلبان است. لباس خلبان تحت پروژه فناوری پیشرفته لباس ضدگرانش[ض] تولید شده و در برابر خطرات شیمیایی و زیستی و غوطه‌وری در آب سرد مقاوم است. این لباس قادر است تا در ارتفاع بالا، نیروی گرانش و فشار پایین را مهار کرده و تعادل و آسودگی حرارتی را به ارمغان بیاورد.[۱۲۶] به دنبال مجموعه‌ای از مشکلات مربوط به هیپوکسی، سامانه اکسیژن پشتیبان و دریچه جدیدی در لباس پرواز در سامانه پشتیبان حیات گنجانده شد.[۸۸]
تسلیحات
یک موشک ایم-۱۲۰ آمرام (راست) و چهار بمب جی‌بی‌یو-۳۹ اس‌دی‌بی (چپ) در محفظه سلاح اصلی اف-۲۲
اف-۲۲ دارای سه محفظه سلاح داخلی است: یک محفظه اصلی بزرگ در زیر بدنه، و دو محفظه کوچک‌تر در دو طرف بدنه و در اطراف محل تنفس موتور.[۱۲۷] محفظه اصلی از وسط دو قسمت شده و می‌تواند شش پرتاب‌گر مدل ال‌ای‌یو-۱۴۲-ای را برای پرتاب موشک‌هایی با برد خارج از افق دید حمل کند. هر کدام از محفظه‌های کوچک‌تر، می‌توانند یک ال‌ای‌یو-۱۴۱/ای را برای پرتاب موشک‌های کوتاه‌برد حمل کنند.[۱۲۸] چهار تا از پرتاب‌گرهای محفظه اصلی می‌توانند با دو قفسه بمب جایگزین شوند. هر قفسه، می‌تواند یک بمب ۱٬۰۰۰ پوندی (۴۵۰ کیلوگرم) یا چهار بمب ۲۵۰ پوندی (۱۱۰ کیلوگرم) را حمل کند.[۹۵] حمل داخلی تسلیحات، به پنهان‌کاری هواگرد کمک کرده و باعث کاهش اثر کشش هوا می‌گردد. در هنگام پرتاب موشک، دو بازوی هیدرولیک به موشک برای خروج از محفظه فشار آورده و در محفظه در زیر یک ثانیه باز می‌شود. دلیل طراحی این سازوکار، کاهش آسیب‌پذیری هواگرد در برابر تشخیص داده‌شدن و همچنین پرتاب موشک در زمان پرواز با سرعت‌های بالاست.[۱۲۹]
نمای جلویی بدنه اف-۲۲
اف-۲۲ قابلیت حمل اسلحه‌های هوا به سطح همچون بمب‌هایی با ویژگی هدایت از راه قابلیت مهمات تهاجم مستقیم مشترک و بمب‌هایی با قطر کم را دارد، اما امکان تنظیم اسلحه‌های هدایت لیزری برای این جنگنده فراهم نیست.[۱۳۰] میزان مهمات قابل‌حمل هوا به سطح محدود به ۲٬۰۰۰ پوند (۹۱۰ کیلوگرم) است.[۱۳۱] یک ام۶۱ والکان ۲۰ میلی‌متری با قابلیت چرخش درون بال راست تعبیه شده و لوله سلاح آن با یک در جمع‌شونده پوشیده‌شده تا پنهان‌کاری افزایش یابد.[۱۳۲] طرحی از جهت شلیک این سلاح روی نمایشگر خلبان نمایش داده می‌شود.[۱۳۳]
افزایش سرعت و ارتفاع رپتور به افزایش برد مفید مهمات آن می‌شود و در این حالت، برد موشک‌های ایم-۱۲۰ آمرام آن نسبت به حالت عادی، ۵۰٪ افزایش پیدا می‌کند.[۱۰۳] با وجود محرمانه بودن مشخصات، انتظار می‌رود که برد مفید مهمات تهاجم مستقیم مشترک به‌کارگرفته‌شده در اف-۲۲، حداقل دو برابر نمونه اصلی آن باشد.[۱۳۴] در مراحل آزمایش، یک نمونه اف-۲۲ یک جی‌بی‌یو-۳۲ با قابلیت مهمات تهاجم مستقیم مشترک را از ارتفاع ۵۰٬۰۰۰ پا (۱۵٬۰۰۰ متر) و در حالی که سرعت آن ۱٫۵ ماخ بود، پرتاب کرد و به وسیله آن، هدفی در فاصله ۲۴ مایلی (۳۹ کیلومتر) را نابود کرد.[۱۳۵]
یک اف-۲۲ با سلاح‌های خارجی نصب‌شده روی آن.
سلاح‌های اف-۲۲ معمولاً درون آن حمل می‌گردند، اما بال‌ها هم محلی برای قرار گرفتن تسلیحات داشته و هر یک، می‌تواند ۵٬۰۰۰ پوند (۲٬۳۰۰ کیلوگرم) وزن تحمل کند. محفظه‌ای قابل جداسازی حاوی ۶۰۰ گالون (۲٬۲۷۰ لیتر) بنزین اضافه یا پرتاب‌گری با قابلیت نگهداری دو موشک هوا به هوا می‌تواند روی هر یک از این نقاط نصب شود و دو بخش داخلی دارای لوله‌کشی‌هایی برای انتقال بنزین هستند. استفاده از این فضای اضافی، باعث کاهش پنهان‌کاری و افت عملکرد سینماتیک هواگرد می‌شود، به همین دلیل، با خالی شدن این فضا، نگهدارنده آن هم قابل جداسازی است تا پنهان‌کاری و عملکرد سینماتیک به حالت اول خود برگردد.[۱۳۶] در میانه دهه ۲۰۰۰، توسعه نوعی محفظه خارجی دارای ویژگی پنهان‌کار در دست انجام بود.[۱۳۷]
پنهان‌کاری
برای پنهان‌کاری، اف-۲۲ اسلحه‌ها را در محفظه داخلی حمل می‌کند. درهای محفظه‌های اصلی و کناری باز هستند؛ شش عدد موشک ال‌ای‌یو-۱۴۲/ای آمرام با پرتاب‌گر عمودی، در تصویر قابل‌مشاهده هستند.
طراحی اف-۲۲ طوری است که شناسایی و رهگیری آن توسط رادار را بسیار مشکل کند. با هدف کاهش سطح مقطع راداری، شکل بدنه تغییر یافته‌است. برای مثال، لبه‌های هواگرد مورد بازطراحی قرار گرفته، از مواد جاذب رادار استفاده شده و به جزئیاتی همچون لولاها و کلاه خلبان دقت شده تا بازتاب راداری نداشته باشند. طراحی اف-۲۲ به‌گونه‌ای انجام شده تا امواج رادیویی، رد فروسرخ و رد آکوستیک را کاهش دهد و در کنار آن، امکان دیده‌شدن هواگرد با چشم غیرمسلح را هم کم کند.[۱۳۸] موتور تراست وکتورینگ تخت این هواگرد، امواج فروسرخ را با هدف کاهش تهدید آشیانه‌یابی فروسرخ توسط موشک‌های سطح‌به‌هوا یا موشک‌های هوابه‌هوا کاهش می‌دهد.[۱۳۹]سرمایش بازیابیلبه حمله با هدف مدیریت گرمای حاصل از پرواز ابرپیمایشی و طرح خاص بدنه، از دیگر موارد انجام‌گرفته در جهت کاهش رد فروسرخ هستند.[۱۴۰]
در مقایسه با طرح‌های پنهان‌کار و رادارگریز پیشین مثل اف-۱۱۷، اف-۲۲ وابستگی کمتری به مواد جاذب رادار، که نیاز شدیدی به نگهداری داشته و به وضعیت بد آب‌وهوایی، بسیار حساس هستند، دارد. بر خلاف بی-۲، که نیازمند آشیانه با آب‌وهوای کنترل‌شده‌است، اف-۲۲ می‌تواند در خط پرواز یا در آشیانه‌ای معمولی، تعمیر شود. اف-۲۲ دارای سامانه ارزیابی رد[ط] است و به وسیله آن، در زمان خرابی رد رادار و نیازمندی آن به تعمیرات، هشدارهایی را ارسال می‌کند.[۱۰۰] با وجود طبقه‌بندی‌شده بودن اطلاعات دقیق سطح مقطع راداری این جنگنده، لاکهید مارتین در سال ۲۰۰۹ اطلاعاتی را منتشر کرد که نشان می‌داد سطح مقطع راداری این هواگرد از زوایای خاصی، برابر با ۰٫۰۰۰۱ متر مربع (۴۰ دسی‌بل) است؛ این میزان برای یک رادار، معادل میزان بازتاب یک «مروارید فولادی» است.[۱۴۱] حفظ ویژگی‌های پنهان‌کاری این هواگرد، می‌تواند میزان مأموریت‌پذیری[ظ] اف-۲۲ را تا حد ۶۲–۷۰٪ کاهش دهد.[ع]
نیروی هوایی ایالات متحده در بیانیه‌ای، هوایی تاکتیکی اف-۲۲ را در سطح بحرانی و بسیار زیاد توصیف کرد. بیانیه نیروی هوایی بیان می‌داشت که اف-۲۲ با تمام جنگنده‌های سابق متفاوت است و قابلیت‌های رادارگریزی، عملکرد آیرودینامیک و آگاهی موقعیتی آن، عملکرد بی‌سابقه‌ای به این جنگنده داده‌است.[۱۴۳][۱۴۴]
اندازه‌گیری اثربخشی ویژگی‌های پنهان‌کارانه این هواگرد، دشوار است. میزان سطح مقطع راداری جنگنده، اندازه‌گیری محدودی است که فقط ناحیه جلویی و کناری هواگرد را از دید یک رادار ثابت پوشش می‌دهد. زمانی که هواگرد در حال مانور دادن در آسمان باشد، مجموعه کاملاً متفاوتی از زوایا و سطوح را به نمایش می‌گذارد که به‌صورت بالقوه، میزان تشخیص‌پذیری توسط رادار را افزایش می‌دهند. علاوه بر این، طراحی پنهان‌کارانه اف-۲۲ و مواد جاذب رادار آن، عمدتاً در برابر رادارهایی با بسامد بالا مقاوم‌اند. اثر پراکندگی رایلی و تشدید باعث شده تا رادارهایی با بسامد پایین همچون رادارهای هواشناسی، احتمال بیشتری در تشخیص اف-۲۲ با توجه به اندازه آن داشته باشند. با این وجود، این رادارها باعث جلب توجه شده، به امواج ناخواسته الکترونیکی حساس‌اند و دقت پایینی دارند.[۱۴۵] علاوه بر این، با وجود این‌که تشخیص ضعیف یا سریع توسط رادار ممکن است مدافعان را از وجود هواگردی پنهان‌کار آگاه کند، تصویربرداری قابل‌اعتماد از جنگنده کاری بسیار مشکل‌تر است.[۱۴۶][۱۴۷] به گفته نیروی هوایی ایالات متحده، یک اف-۲۲، یک فروند اف-۴ فانتوم ۲ که در حال تعقیب یک پهپاد آمریکایی بود را با وجود حضور رادار مطلع الفجر، بر فراز خلیج فارس غافل‌گیر کرد.[۱۴۸]
تاریخچه عملیاتی
نام‌گذاری و آزمایش
یک اف-۲۲ در حال سوختگیری از یک بوئینگ کی‌سی-۱۳۵ استراتوتانکر در مراحل آزمایش. زائده پشتی هواگرد، برای کنترل چرخش استفاده می‌شود.
نام غیررسمی اصلی وای‌اف-۲۲، «لایتنینگ ۲»[غ] بود که قرار بود ادامه نسل لاکهید پی-۳۸ لایتنینگ، که در جنگ جهانی دوم به کار گرفته شده بود، باشد. این نام تا نیمه دهه ۱۹۹۰ پابرجا بود، اما نیروی هوایی در نهایت نام رسمی «رپتور» را بر این هواگرد گذاشت، هرچند نام «لایتنینگ ۲» بعدتر روی اف-۳۵ لایتنینگ گذاشته شد. «سوپراستار» و «راپیر»[ف] از دیگر نام‌هایی بودند که برای مدتی کوتاه، برای این جنگنده در نظر گرفته شده بود.[۱۴۹] در سپتامبر ۲۰۰۲، نیروی هوایی نام رسمی رپتور را با توجه به نام مک‌دانل داگلاس اف/ای-۱۸ هورنت به اف/ای-۲۲ تغییر داد. هدف دیگر این تغییر نام، پررنگ کردن ویژگی حمله زمینی هواگرد در میان بحث‌های درگرفته بر سر نقش جنگنده بود. نام‌گذاری اف-۲۲ در هنگام شروع دوره خدمت آن و در دسامبر ۲۰۰۵، مورد بازبینی قرار گرفت.[۹۵][۱۵۰]
آزمایش پرواز اف-۲۲ در سال ۱۹۹۷ و با رپتور ۴۰۰۱، نخستین جنگنده آزمایشی، آغاز شد و هشت اف-۲۲ آزمایشی دیگر هم در مراحل آزمایش در پایگاه نیروی هوایی ادواردز استفاده شدند. دو هواگرد آزمایشی نخست، برای آزمایش کیفیت پروازی، مراحل آزمایشی اولیه، نیروی محرک، عملکرد و جدایی مخازن مورد استفاده قرار گرفتند. سومین هواگرد، که اولین نمونه دارای بخش داخلی هم بود، برای آزمایش بار ساختاری، مانور بالا و پایین و یکپارچگی مهمات تهاجم مستقیم مشترک استفاده شد. دو اف-۲۲ فاقد قابلیت پرواز هم برای آزمایش بار ثابت و میزان فرسودگی به کار گرفته شدند. نمونه‌های آزمایشی بعدی هم اویونیک، ارتباطات/مسیریابی/شناسایی و میزان قابل‌مشاهده بودن هواگرد را مورد آزمایش قرار دادند.[۷۲] رپتور ۴۰۰۱ در سال ۲۰۰۱ از پرواز بازنشسته و در پی آن، به پایگاه نیروی هوایی رایت-پترسون فرستاده شد تا برای آزمایش‌های بقا همچون آزمایش آتش و آموزش‌های تعمیر خرابی نبرد مورد استفاده قرار گیرد.[۱۵۱] دیگر اف-۲۲های آزمایشی برای آزمایش ارتقاها و به عنوان نمونه‌های آزمایشی تعمیرات استفاده شدند.[۱۵۲] نخستین هواگرد تولیدی در ژانویه ۲۰۰۳ برای گذراندن آزمایش‌های اولیه عملیاتی و ارزیابی به پایگاه نیروی هوایی نلیس واقع در نوادا تحویل داده شد.[۱۵۳]
در مه ۲۰۰۶، گزارشی منتشر شد که نشان می‌داد بخش تیتانیومی جلویی بدنه اف-۲۲ با مشکلی مواجه است که از مدیریت گرمای معیوب ریشه گرفته بود. این مشکل، منجر به شکل‌پذیری کمتر از حد ۸۰ اف-۲۲ شده و طول‌عمر این بخش را به صورت بالقوه کاهش داده بود. تغییرات و وارسی‌هایی برای بازیابی طول‌عمر موردانتظار بخش جلویی، اعمال گشته‌است.[۹۲][۱۵۴]
در اوت ۲۰۰۸، یک اف-۲۲ اصلاح‌نشده از اسکادران آزمایش پرواز ۴۱۱، نخستین سوختگیری هوابه‌هوا از هواگردی دیگر را با استفاده از بنزین مصنوعی جت انجام داد. این آزمایش، بخشی از تلاش‌های وسیع‌تر نیروی هوایی ایالات متحده برای اصلاح هواگردها به گونه‌ای بود که بتوانند از بنزینی مخصوص، ترکیبی ۵۰/۵۰ از جی‌پی-۸ و بنزین با منشأ گاز طبیعی تولیدشده در فرایند فیشر–تروپش، استفاده کنند.[۱۵۵] در سال ۲۰۱۱، یک اف-۲۲ توانست با استفاده از بنزین با ۵۰٪ سوخت زیستی نشأت‌گرفته از کتان‌کش، با سرعت زبرصوت پرواز کند.[۱۵۶]
در دسامبر ۲۰۰۵، نیروی هوایی اعلام کرد که اف-۲۲ با موفقیت از پس قابلیت‌های اولیه عملیاتی برآمده است.[۱۵۷] در جریان رزمایش لبه شمالی در آلاسکا در ژوئن ۲۰۰۶، ۱۲ اف-۲۲ از اسکادران ۹۴، توانستند بدون تلفات، ۱۰۸ دشمن فرضی را نابود کنند.[۲۴] در رزمایش پرچم قرمز در فوریه ۲۰۰۷، ۱۴ اف-۲۲ از اسکادران ۹۴ با حمایت از دیگر نیروهای آبی (دوست)، پشتیبانی هوایی نزدیک را فراهم کردند. در نبرد با نیروهای قرمز (دشمن) که متشکل از اف-۱۵ و اف-۱۶ بود، ۶–۸ اف-۲۲ پیروزی هوایی را به دست آورده و نظارت الکترونیکی هوایی را فراهم آوردند. هیچ‌کدام از جنگنده‌ها به دلیل تعمیرات یا دیگر خرابی‌ها مجبور به بازگشت نشد و فقط یک اف-۲۲ در برابر نیروهای شکست‌خورده دشمن، گم‌شده در نظر گرفته شد.[۱۵۸][ق]
اف-۲۲ در دسامبر ۲۰۰۷ قابلیت کامل عملیاتی را پیدا کرد. این وضعیت، به دنبال اعلام رسمی ژنرال جان کورلی از فرماندهی نبرد هوایی، اعلام شد. او بیان داشت که چندین اف-۲۲ در سه نیروی مختلف ایالات متحده، کاملاً عملیاتی هستند.[۱۵۹] به دنبال این جریان، در بازرسی آمادگی عملیاتی انجام‌گرفته در آوریل ۲۰۰۸، این نیروها رتبه «عالی» را در تمام زمینه‌ها دریافت کردند. نسبت نابودگری شبیه‌سازی‌شده این جنگنده‌ها، ۰–۲۲۱ بود.[۱۶۰]
نگهداری و آموزش
هر هواگرد نیازمند یک برنامه نگهداری و تعمیری یک‌ماهه فشرده پس از ۳۰۰ ساعت پرواز است.[۱۶۱] پوشش پنهان‌کار اف-۲۲ به‌گونه‌ای طراحی شده تا نسبت به هواگردهای پنهان‌کار پیشین، استحکام و مقاومت بیشتری در برابر آب‌وهوا داشته باشد.[۱۰۰] با این وجود، در زمان فرستاده شدن اف-۲۲های اولیه به گوآم در سال ۲۰۰۹، پوشش پنهان‌کارانه این نمونه‌ها همچنان با مشکلاتی در برابر باران و رطوبت روبه‌رو بود.[۱۶۲] سامانه پنهان‌کاری و مخصوصاً پوشش آن، حدود یک‌سوم زمان تعمیر را به خود اختصاص می‌دهند. پوشش‌هایی الهام‌گرفته از پوشش اف-۳۵ با هدف کاهش هزینه‌های نگهداری، در ارتقاها طراحی و نصب شد.[۸۲][۱۶۳] تعمیر و نگهداری از اف-۲۲ در مجموعه لجستیک اوگدن ایر[ک] واقع در پایگاه نیروی هوایی هیل، یوتا صورت می‌گیرد.[۱۶۴]
اف-۲۲ در سال ۲۰۱۵، برای حدود ۶۳٪ از موقعیت‌ها آماده بود. این میزان نسبت به سال ۲۰۰۵، بیش از ۴۰٪ افزایش یافته بود. مدت تعمیر در برابر مدت پرواز هم در سال ۲۰۰۹ از مقدار اولیه ۳۰ ساعت به ۱۰٫۵ ساعت ارتقا یافته بود. این مقدار، کمتر از حد موردنیاز (۱۲) بود. مدت پرواز خلبان در برابر مدت پرواز هم در سال ۲۰۱۴ برابر ۴۳ ساعت بود. در زمان معرفی، میانگین زمان بین خرابی اف-۲۲ برابر با ۱٫۷ ساعت بود که کوتاه‌تر از مدت موردنیاز ۳ ساعت بود؛ این مقدار در سال ۲۰۱۲ به ۳٫۲ ساعت افزایش یافت.[۵۳][۹۱] تا سال مالی ۲۰۱۵، هزینه هر ساعت پرواز این جنگنده برابر با ۵۹٬۱۱۶ دلار بود.[۱۶۵]
برای کاهش هزینه‌های عملیاتی و افزایش عمر خدمت اف-۲۲، آموزش برخی خلبانان با استفاده از شبیه‌ساز پرواز انجام می‌گیرد و آموزش در برابر دشمن هم با استفاده از نورثروپ تی-۳۸ تالون صورت می‌گیرد.[۱۶۱]
جنگنده‌های اف-۲۲ بیشتر در پایگاه هوایی کادنا واقع در اوکیناوا، ژاپن استقرار یافته‌اند.[۱۶۶] در فوریه ۲۰۰۷ و در نخستین مأموریت فرامرزی اف-۲۲ برای استقرار در پایگاه هوایی کادنا، شش اف-۲۲ از اسکادران ۲۷ که از پایگاه نیروی هوایی هیکام[گ] واقع در هاوایی پرواز کرده بودند، در هنگام گذر از خط روزگردان،[ل] سامانه نرم‌افزاری اف-۲۲ با خرابی‌های متعددی روبه‌رو شد. پس از سوختگیری هوایی، هواگردها به هاوایی بازگشتند. در عرض ۴۸ ساعت، خطا برطرف شده و مأموریت ادامه یافت.[۱۶۷][۱۶۸] در اوایل سال ۲۰۱۳، تعدادی اف-۲۲ در تمرین نظامی ایالات متحده و کره جنوبی شرکت کردند.[۱۶۹]
در نوامبر ۲۰۰۷، اف-۲۲های اسکادران ۹۰ در پایگاه نیروی هوایی المندورف[م] واقع در آلاسکا، از طرف فرماندهی دفاع هوافضای آمریکای شمالی مأمور دنبال کردن دو بمب‌افکن توپولف-۹۵ روسی شدند.[۱۷۰] از آن زمان، ناوگان اف-۲۲ وظیفه فراهم آوردن مراقبت برای بمب‌افکن‌های توپولف-۱۶۰ را هم بر عهده داشته‌است.[۱۷۱]
گیتس، وزیر دفاع وقت، در ابتدا استقرار ناوگان اف-۲۲ در خاورمیانه در سال ۲۰۰۷ را نپذیرفت،[۱۷۲] اما نخستین استقرار این گونه در این ناحیه در سال ۲۰۰۹ و در پایگاه هوایی الظفره واقع در امارات متحده عربی صورت گرفت. در آوریل ۲۰۱۲، این ناوگان همچنان در الظفره قرار داشت؛ فاصله این پایگاه با ایران کمتر از ۲۰۰ مایل بود. وزیر دفاع وقت ایران، احمد وحیدی، این استقرار را نوعی تهدید امنیتی خواند.[۱۷۳][۱۷۴] در مارس ۲۰۱۳، نیروی هوایی ایالات متحده اعلام کرد که یک اف-۲۲ با هشدار به یک فروند مک‌دانل داگلاس اف-۴ فانتوم ۲ ایرانی بر فراز آب‌های خلیج فارس که در ۱۶ مایلی یک ام کیو-۱ پرداتور قرار داشته، آن را از این پهپاد دور کرده‌است.[۱۷۵]
در ژوئن ۲۰۱۴، ناوگان اف-۲۲ از اسکادران ۱۹۹ متعلق به گارد ملی هوایی هاوایی، به مالزی فرستاده شد تا در رزمایش کوپ تائوفان[ن] در سال ۲۰۱۴ که توسط نیروهای هوایی اقیانوس آرام و نیروی هوایی سلطنتی مالزی اداره می‌شد، شرکت کند.[۱۷۶]
پرواز یک اف-۲۲ از اسکادران ۴۳ در کنار یک اف-۱۵ ایگل از اسکادران ۲۷ در سال ۲۰۰۵.
در ۲۲ سپتامبر ۲۰۱۴، ناوگان اف-۲۲ نخستین نبردشان را در جریان مداخله آمریکا در سوریه انجام دادند. این جنگنده‌ها با بمب‌های ۱٬۰۰۰ پوندی هدایت‌شده با جی‌پی‌اس به مواضع داعش در نزدیکی سد تیشرین حمله کردند.[۱۷۷][۱۷۸] تا ژانویه ۲۰۱۵، جنگنده‌های اف-۲۲ سه درصد از هواگردهای موجود در عملیات‌های عمده برون‌مرزی ارتش آمریکا علیه داعش را تشکیل می‌دادند.[۱۷۹] ژنرال مایک هاستیج[و] از فرماندهی نبرد هوایی ایالات متحده، بیان داشت که این جنگنده در جریان این مأموریت، «بی‌نظیر» عمل کرده‌است.[۱۸۰] در بین سپتامبر ۲۰۱۴ و ژوئیه ۲۰۱۵، ناوگان اف-۲۲، ۲۰۴ پرواز بر فراز سوریه داشت و در این مدت، ۲۷۰ بمب را روی حدود ۶۰ مکان ریخت.[۱۸۱] در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۵، یک جفت اف-۲۲ نخستین مأموریت پشتیبانی هوایی نزدیک این جنگنده را پس از دریافت درخواستی برای پشتیبانی هوایی به نیروهای متحد، انجام دادند.[۱۸۲] با وجود این حملات، نقش اصلی اف-۲۲ در عملیات، جمع‌آوری اطلاعات جاسوسی، نظارت و شناسایی بود.[۱۸۳]
در اواخر سال ۲۰۱۴، نیروی هوایی در حال آزمایش طرح استقرار سریع بود. چهار اف-۲۲ و یک بوئینگ سی-۱۷ برای پشتیبانی هم در این آزمایش شرکت داشتند. نخستین آزمایش طرح در سال ۲۰۰۸ و توسط دو اف-۲۲ صورت گرفته بود. هدف این آزمایش برای اف-۲۲ این بود که این جنگنده‌ها بتوانند در عرض ۲۴ ساعت، آماده پرواز شده و در نبرد حاضر شوند.[۱۸۴][۱۸۵] چهار اف-۲۲ در اوت همان سال در پایگاه هوایی اسپنگدالم در آلمان، پایگاه هوایی لسک[ه] واقع در لهستان و در سپتامبر ۲۰۱۵ در پایگاه هوایی آماری در استونی مستقر شدند تا با متحدان ناتو آموزش ببینند.[۱۸۶]
در ۱۹ اوت ۲۰۱۶، دو اف-۲۲ در پی حمله نیروی هوایی سوریه به نیروهای کرد تحت پشتیبانی ایالات متحده در درون و اطراف شهر، به دو سوخو-۲۴ سوری بر فراز حسکه هشدار دادند.[۱۸۷] در نوامبر ۲۰۱۷، تعدادی اف-۲۲ در کنار چند بی-۵۲، کارخانه‌ها و انبارهای تولید و ذخیره تریاک در مناطق تحت کنترل طالبان در افغانستان را بمباران کردند.[۱۸۸]
ناوگان اف-۲۲ در حمله ایالات متحده به نیروهای هوادار دولت در شرق سوریه در ۷ فوریه ۲۰۱۸ هم نقش داشت.[۱۸۹][۱۹۰][۱۹۱]
مشکلات عملیاتی
سوختگیری هوایی یک فروند اف-۲۲ پیش از عملیات ضربتی در سپتامبر ۲۰۱۴ در سوریه
اف-۲۲ با مشکلات عملیاتی روبه‌رو بوده و بعضی از آنان باعث زمین‌گیر شدن تمام ناوگان این جنگنده‌ها شده‌است. حیاتی‌ترین مشکل، کاهش سطح هوشیاری ذهنی خلبانان و از هوش رفتن آنان بوده‌است. گزارش‌هایی از نمونه خلبانانی منتشر شده که بعد از فرود، با کاهش سطح هوشیاری یا از دست رفتن حافظه روبه‌رو بوده‌اند.[۱۹۲] خلبانان اف-۲۲ مشکلاتی همچون اختلال در تنفس پایدار و سرفه‌های مزمن را هم تجربه کرده‌اند. دیگر علائم شامل زودرنجی، تغییر شدید خلق‌وخوی و تغییرات عصبی بوده‌است.[۱۹۲] تعدادی از دلایل احتمالی این مشکلات پیدا شده‌است، این دلایل احتمالی شامل قرار گرفتن در معرض عوامل شیمیایی مضر از لوله‌های تنفسی، اشکال در عملکرد لباس ضدفشار، اثرات جانبی حاصل از اکسیژن‌رسانی در غلظت بالاتر از جو و اختلال در سامانه اکسیژن‌رسانی هستند. ناوگان اف-۲۲ در سال ۲۰۱۱ به‌مدت ۴ ماه زمین‌گیر شد تا این مشکلات برطرف شوند، اما گزارش‌های مربوط به مشکلات تنفسی پس از آن هم ادامه داشتند.[۱۹۳]
در سال ۲۰۰۵، گروهی از متخصصان نیروی هوایی ایالات متحده[ی] چندین پیشنهاد را برای برطرف‌کردن مشکلات تنفسی ارائه کردند.[۱۹۴] این پیشنهادها در سال ۲۰۱۲ موردتوجه واقع شدند و بر اساس گزارش‌ها، نیروی هوایی نصب نمایشگر نوار مغزی روی کلاه‌های خلبانان را به عنوان یک راه‌حل در نظر گرفته‌است.[۱۹۵][۱۹۶][۱۹۷] در ژوئیه ۲۰۱۲، پنتاگون به این نتیجه رسید که حداقل دو منشأ احتمالی علائم شبههیپوکسی، یک دریچه فشار روی لباس پرواز و یک فیلتر هوای کربنی بوده که در هنگام پرواز در ارتفاع بالا، مشکل‌ساز شده‌اند. پرواز در مسافت‌های طولانی ادامه یافت، اما ارتفاع آن تا زمان اعمال اصلاحات محدود گشت. فیلترهای کربنی با نمونه‌ای دیگر جایگزین شدند تا تماس ذرات کربنی با ششها کاهش یابد.[۱۹۸][۱۹۹] دریچه تنظیم‌کننده و ضدفشار تنفسی، که وظیفه پرباد کردن لباس خلبان در حرکات در شتاب گرانشی بالا را بر عهده داشت، معیوب شناخته شد، چراکه لباس خلبان را به میزان ناخواسته‌ای پرباد می‌کرد و سبب اختلال در تنفس خلبان می‌شد.[۲۰۰] سامانه تولید اکسیژن همراه هم در حرکات در شتاب گرانشی بالا، سطح اکسیژن را به‌طرز غیرمنتظره‌ای کاهش می‌داد.[۲۰۱]
تولیدکننده‌های اکسیژن پشتیبان و فیلترهای جدید روی هواگرد نصب شده‌اند. علائم سرفه به آتلکتازی[اا] نسبت داده شده که به دلیل قرار گرفتن در معرض شتاب گرانش بالا و غلظت اکسیژن بالاتر اف-۲۲ نسبت به هواگردهای پیشین به وجود آمده‌است. وجود سموم و ذرات در بعضی از خدمه‌های زمینی، بی‌ربط به مشکل دانسته شد.[۲۰۳] در ۴ آوریل ۲۰۱۳ و پس از حضور اف-۲۲ در نیروی آزمایش ترکیبی[اب] و اسکادران ۴۱۲ پزشکی هوافضا[اپ] و تشخیص آنان مبنی بر رفع شدن مشکل محدودیت تنفسی خلبانان، محدودیت مسافت و ارتفاع برداشته شد.[۲۰۴][۲۰۵][۲۰۶]
اف-۲۲ای – نسخه تک‌سرنشین با عنوان اف/ای-۲۲ای طراحی‌شده در اوایل دهه ۲۰۰۰.
اف-۲۲بی – نسخه دوسرنشین که در سال ۱۹۹۶ برای صرفه‌جویی در بودجه لغو شد.[۲۰۷]
نسخه دریایی اف-۲۲ – نسخه‌ای برنامه‌ریزی‌شده از اف-۲۲ برای حضور روی ناو هواپیمابر با بال متحرک برای برنامه جنگنده تاکتیکی پیشرفته دریایی نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا در جهت جایگزین شدن با گرومن اف-۱۴ تام‌کت. این برنامه در سال ۱۹۹۳ لغو شد.[۲۰۷] دونالد رایس، وزیر وقت نیروی هوایی، عامل تصمیم‌گیری و ترجیح‌دادن وای‌اف-۲۲ بر وای‌اف-۲۳ را قابلیت‌های دریایی بیان کرد.[۲۰۸]
مشتقات
اف‌بی-۲۲ بمب‌افکنی میان‌برد بود که برای استفاده در نیروی هوایی ایالات متحده پیشنهاد شده بود.[۲۰۹] در طرح پیشنهادی، اف‌بی-۲۲ می‌توانست ۳۰ بمب با قطر کوچک را با برد حدود دو برابر اف-۲۲ای حمل کند و به‌طور همزمان، ویژگی‌های پنهان‌کاری و سرعت زبرصوت اف-۲۲ را هم داشته باشد.[۲۱۰] با این وجود، به‌نظر می‌رسد طرح اولیه و پیشنهادی اف‌بی-۲۲ در جریان بازنگری چهارساله دفاعی سال ۲۰۰۶ لغو شده تا بمب‌افکنی زبرصوت، بزرگ‌تر و با برد بسیار بیشتر ساخته شود.[۲۱۱][۲۱۲]
ایکس-۴۴ مانتا یا هواگرد بدون دم و چندمحوره، هواگردی آزمایشی و برنامه‌ریزی‌شده بود که بر اساس اف-۲۲ طراحی شده و کنترل‌های تراست وکتورینگ آن افزایش یافته بود و در کنار آن، فاقد پشتیبان سطح آیرودینامیک[ات] بود.[۲۱۳] قرار بود این هواگرد تنها با تراست وکتورینگ کنترل شود و نیازی به سکان، شهپر یا بالابرنده نداشته باشد. تخصیص بودجه به این برنامه در سال ۲۰۰۰ متوقف شد.[۲۱۴]
در اوت ۲۰۱۸، لاکهید مارتین نسخه‌ای از اف-۲۲ را برای نیروی هوایی ایالات متحده و نیروی دفاع هوایی ژاپن معرفی کرد که بدنه اف-۲۲ را با اویونیک و پنهان‌کاری افزایش‌یافته به لطف استفاده از پوشش پنهان‌کار اف-۳۵ همراه می‌کرد.[۲۱۵] این طرح توسط نیروی هوایی ایالات متحده پسندیده نشد و نیروی دفاع هوایی ژاپن با توجه به محدودیت صادراتی موجود و هزینه بالا، دربارهٔ خرید این هواگرد مطمئن نبود.[۲۱۶][۲۱۷]
نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا: نیروی هوایی ایالات متحده تنها متصدی اف-۲۲ است. این نیرو، ۸ نسخه آزمایشی و ۱۸۷ نسخه عملیاتی از این هواگرد را سفارش داده‌است. در نوامبر ۲۰۱۲، این نیرو ۱۸۴ فروند اف-۲۲ را در تملک خود داشت.[۲۱۸]
در آوریل ۱۹۹۲، دومین وای‌اف-۲۲ در هنگام فرود در پایگاه نیروی هوایی ادواردز، سقوط کرد. خلبان آزمایشی این هواگرد با نام تام مرگنفلد[اث]، بدون صدمه دیدن از هواگرد خارج شد. دلیل سقوط، اشکال نرم‌افزاری در کنترل پرواز بیان شده که در جلوگیری از نوسان واردشده از طرف خلبان، ناتوان بوده‌است.[۲۳۷]
نخستین سقوط اف-۲۲ در هنگام برخاست در پایگاه نیروی هوایی نلیس در ۲۰ دسامبر ۲۰۰۴ رخ داد. خلبان توانست پیش از برخورد، بدون صدمه جان سالم به در ببرد.[۲۳۸] در تحقیقات پیرامون این سانحه مشخص شد که در هنگام خاموش کردن موتور، وقفه‌ای جزئی در برق و نیروی هواگرد، موجب اشکال در عملکرد سامانه کنترل پرواز شده و به دنبال آن، طراحی هواپیما اصلاح شد تا از تکرار دوباره مشکل جلوگیری شود.[۷۲][۲۳۹] پس از یک دوره کوتاه زمین‌گیر شدن تمام ناوگان، مأموریت‌های ناوگان اف-۲۲ پس از بررسی ادامه یافت.[۲۴۰]
در ۲۵ مارس ۲۰۰۹، یک نسخه آزمایشی از اف-۲۲ در جریان آزمایش پرواز، در ۳۵ مایلی (۵۶ کیلومتری) شمال‌شرقی پایگاه ادواردز سقوط کرد و منجر به کشته‌شدن خلبان آزمایش آن، دیوید کولی، شد. در تحقیقات فرماندهی تجهیزات نیروی هوایی، مشخص شد که کولی در هنگام انجام یک مانور در شتاب گرانش بالا، لحظه‌ای هوشیاری خود را از دست داده و در زمانی که متوجه می‌شود زمان کافی برای بالا بردن هواگرد را ندارد، از هواپیما خارج می‌گردد. کولی بر اثر ترومای غیرنافذ ناشی از فشار زیاد هوا به دلیل سرعت بالای هواگرد، در حین خروج می‌میرد. در جریان تحقیقات، هیچ مشکلی مربوط به طراحی جنگنده پیدا نشد.[۲۴۱][۲۴۲]
در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۰، یک فروند اف-۲۲ متعلق به پایگاه هوایی المندورف سقوط کرد و موجب کشته‌شدن خلبان آن، کاپیتان جفری هانی،[اج] شد. تمام ناوگان اف-۲۲ در پی این حادثه از پرواز در ارتفاع بالای ۲۵٬۰۰۰ پا منع شده و در طی انجام تحقیقات، کاملاً زمین‌گیر شدند.[۲۴۳] دلیل سقوط، اشکال در عملکرد سامانه هوای فشرده در پی داغی بیش از حد موتور بیان شد، که منجر به خاموشی سامانه کنترل محیطی و سامانه تولید اکسیژن همراه گشته بود. هانی در جریان تحقیقات، مقصر شمرده شد، چرا که واکنش درستی نداشته و سامانه اضطراری اکسیژن را فعال نکرده بود.[۲۴۴] بیوه هانی از لاکهید مارتین شکایت کرد و ادعا داشت که تجهیزات هواگرد، دچار اشکال شده و منجر به سقوط آن گشته بود. وی بعداً به توافقی با لاکهید مارتین رسید.[۲۰۳][۲۴۵][۲۴۶] پس از این سانحه، دسته فعال‌کننده سامانه اضطراری اکسیژن به‌گونه‌ای بازطراحی شد که در صورت خاموشی سامانه تولید اکسیژن همراه به دلیل خرابی موتور، به‌طور خودکار فعال گردد.[۲۴۷] در ۱۱ فوریه ۲۰۱۳، بازرس وزارت دفاع ایالات متحده گزارشی در خصوص این سانحه منتشر کرد و اعلام داشت که نیروی هوایی ایالات متحده در مقصر شناختن هانی اشتباه کرده و حقایق، کاملاً از این فرضیه پشتیبانی نمی‌کند.[۲۴۸]
در جریان یک مأموریت تمرینی در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۲، یک فروند اف-۲۲ در شرق پایگاه تیندال سقوط کرد. خلبان به سلامت خارج شد و روی زمین هم تلفاتی گزارش نشد.[۲۴۹] در تحقیقات مشخص شد که یک سیم الکتریکی «ساییده‌شده» موجب آتش گرفتن مایع موجود در یک خط هیدرولیک شده و شروع آتشی بوده که به کنترل‌های پرواز آسیب رسانده‌است.[۲۵۰]
بخش‌های اضافی روی بال: ۴× محفظه زیر بال با قابلیت حمل ۶۰۰ گالون (۲۲۷۰ لیتر) بنزین، یا اسلحه، هر یک با وزن ۵۰۰۰ پوند (۲۲۷۰ کیلوگرم).[۲۵۶] با این وجود، اگر از این بخش‌ها استفاده شود، پنهان‌کاری جنگنده را کاهش می‌دهد.
تجهیزات پروازی
رادارایان/ای‌پی‌جی-۷۷ یا ای‌ان/ای‌پی‌جی-۷۷وی۱: ۱۲۵–۱۵۰ مایل (۲۰۱–۲۴۱ کیلومتر) در برابر اهداف ۱ متر مربع (۱۱ فوت مربع) (برد تقریبی), ۲۵۰ مایل (۴۰۰ کیلومتر) در شعاع باریک
↑میزان مأموریت‌پذیری یا در دسترس بودن، به مقداری گفته می‌شود که یک سامانه می‌تواند به مأموریت‌های پیش‌بینی‌نشده رسیدگی کند.
↑«... در مأموریت‌های نیازمند پنهان‌کاری، اف-۲۲ برای حدود ۶۲٪ از مواقع آماده است (دیلی، ۲۰ نوامبر). اطمینان‌پذیری این جنگنده در مأموریت‌هایی با نیاز کمتر به پنهان‌کاری، بالای ۷۰٪ است.[۱۴۲]
↑این اف-۲۲ پس از خروج یک هدف از منطقه «گم‌شده» توصیف شد، اما بلافاصله بازگشت و مشغول نبرد شد. خلبان به اشتباه تصور کرده بود که هدف همچنان مرده بوده‌است.
↑جزئیات برد عملیاتی: ۵۹۰ مایل دریایی در سرعت زیرصوت، ۸۵۰ مایل دریایی در سرعت زیرصوت با دو بسته سوخت ۶۰۰ گالونی، ۷۵۰ مایل دریایی (علاوه بر ۱۰۰ مایل دریایی در زبرصوت) با دو بسته سوخت ۶۰۰ گالونی. اطلاعات با احتساب -۶٪ برای مسیریابی، نبرد و حمل دو جی‌بی‌یو-۳۲ و دو ایم-۹ و دو ایم-۱۲ نوشته شده‌اند.
منابع
↑Jenkins, Dennis R. Lockheed Secret Projects: Inside the Skunk Works. St. Paul, Minnesota: MBI Publishing Company, 2001. شابک۰−۷۶۰۳−۰۹۱۴−۰. pp. 70.
.jpg)
_arrives_at_the_2016_RIAT_Fairford_7Jul2016_arp.jpg)
.jpg)
