تئودیسه (کتاب)
تئودیسه (انگلیسی: Theodicee) کتابی از گتفرید ویلهلم لایبنیتس (۱۷۱۶–۱۶۴۶) است که در سال ۱۷۱۰ منتشر شد. عنوان تفصیلی کتاب مقالاتی دربارهٔ عدل الهی است.[۱] در فلسفه جدید اولین کسی که لفظ تئودیسه را استعمال کرد لایب نیتس بود.[۲]
بخش اعظم کار شامل پاسخی به ایدههای فیلسوف فرانسوی پیر بل است که لایبنیتس سالها با او مناظره داشت.[۲] لایب نیتس در تئودیسه میکوشد تا تصویری روشن و صحیح از صفات «خیر خواهی»، «اراده»، «علم»، «حکمت» و «عدالت» خداوند ارائه دهد. این کتاب شامل یک مقدمه و دو فصل بوده و فصل دوم از سه بخش تشکیل شده در ۱۷۶ صفحه.
لایب نیتس ادعا میکند در صدد اثبات مطالب زیر است:
اختیار[ویرایش]
- اختیار نه تنها از ضرورت هندسی مبراست بلکه تحت هیچ نوع فشار و اجباری نیز نیست.
- در اعمال اختیاری «ضرورت مطلق» یا «هندسی» یا «متافیریکی» وجود ندارد.
- خداوند اگر چه همواره بهترین را برمیگزیند، ولی از روی ضرورت مطلق عمل نمیکند.
- قوانین طبیعت که خداوند آنها را تقریر کرده مبتنی بر اصل مناسبت و کمال اشیاء است که این اصل واسطه بین حقایق هندسی و اعمال اختیاری است.
- در اعمال اختیاری نوعی بیتفاوتی وجود دارد اما اراده جزافیه نیست.
- در اعمال اختیاری نوعی اکتفاء بالذات spon Taneity وجود دارد.
- در اعمال اختیاری ضرورت مشروط و اخلاقی وجود دارد.
- عقل تنبل Lazy Reazon یک مغالطه محض است.
مسئله شر[ویرایش]
- خدا عادل، خیر خواه و قدرتمند است.
- خالق همه موجودات خداوند است اما خدا خالق گناه نیست.
- شر عدمی است.
- خدا شر اخلاقی را اراده نکرده فقط آن را مجاز دانستهاست.
- خداوند بدبختیها و شرور را مجاز دانسته بدون آنکه به تقدس و خیر خواهیاش ضربه بخورد.[۲]
منابع[ویرایش]
- ↑ امراله معین، الهیات تطبیقی، دوره 4، شماره 9 (فروردین ۱۳۹۲). «بررسی و مقایسه آراء معتزله و لایب نیتس در مسئله عدل الهی». پرتال جامع علوم انسانی. صص. ۱۰۵–۱۲۰. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۶-۰۱.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ مهین رضایی. کیهان اندیشه شماره 52 (۱۳۷۲). «نگاهی به کتاب تئودیسه». پرتال جامع علوم انسانی. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۶-۰۱.
پیوند به بیرون[ویرایش]
- "The Theodicy. Abridgment of the Argument reduced to Syllogistic Form". The Philosophical Works of Leibnitz. Translated by George Trumbull Lad. New Haven: Tuttle, Morehouse & Taylor Publishers. 1890. pp. 194–204. Retrieved 25 February 2021 – via بایگانی اینترنت.