محمدعلی علومی

محمّدعلی علومی (۱۶ فروردینِ ۱۳۴۰ – ۱۶ اردیبهشتِ ۱۴۰۳) نویسنده، اسطوره‌شناس، پژوهشگر و طنزپرداز معاصر ایرانی بود.

زندگی

محمدعلی علومی، زاده ۱۶ فروردین ۱۳۴۰ در بم، بود. او دانش‌آموخته علوم سیاسی دانشگاه تهران بود و از دهه شصت فعالیت روزنامه‌نگاری خود را در روزنامه اطلاعات آغاز کرد و از دهه هفتاد به‌طور جدی‌تر وارد حوزه ادبیات داستانی و فرهنگ مردم شد. از رمان‌های او می‌توان سوگ مغان، آذرستان، ظلمات، اندوهگرد، پریباد، داستان‌های غریب مردمان عادی، هزار و یک شب نو، خانه کوچک و عطای پهلوان اشاره کرد. علومی فارغ‌التحصیل رشته علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران بود.

او به‌طور خودآموز، اصول داستان‌نویسی را از کتاب‌های آموزشی معدود آن دوران فرا گرفت و در واقع اولین آموزگارانش مردم عادی کوچه و بازار، روستایی‌ها و عشایر بودند. در سال ۷۰، با گردآوری قسمتی از فرهنگ مردم استان کرمان در ماهنامه ادبی-فرهنگی ادبستان مشغول به کار شد و در عین حال چندین سال بخش آموزش داستان‌نویسی را در مجله جوانان بر عهده داشت. در همان سال‌ها شاگرد سید ابوالقاسم انجوی شیرازی (مشهور به پدر فرهنگ مردم) بود و آخرین مصاحبه مطبوعاتی با او مندرج در ادبستان را انجام داد. علومی که با لهجه بمی صحبت می‌کند مدت‌ها در تهران با دوست و همشهری هنرمندش ایرج بسطامی (خوانندهٔ اهل بم) همخانه بود. داستان کوتاه «بمانی» نیز اثر اوست که در آخرین شمارهٔ ماهنامهٔ «فرجاد» در اواخر دههٔ ۶۰ یا اوائل دههٔ ۷۰ چاپ شد.

رمان «آذرستان» وی در سال ۷۷ کتاب برگزیدهٔ سال از سوی وزارت ارشاد وقت و رمان طنز «شاهنشاه در کوچه دلگشا» برندهٔ سی سال رمان طنز ایران شد. علومی در چندین دوره جشنواره‌های سراسری طنز، در بخش داستان داور بوده؛ او عهده‌دار داوری اولین جشنوارهٔ سراسری داستان بیهقی نیز بوده است. او دبیر جشنوارهٔ سراسری طنز و کاریکاتور بم در سال ۸۴ بود.

آثار پژوهشی

در زمینهٔ پژوهش‌های مربوط به طنز، علومی بنا به توصیه استاد عمران صلاحی تاکنون این آثار را منتشر کرده است:

1. طنز در آمریکا (جلد اول) با داستان‌هایی از طنزنویسان مشهور آمریکا مانند مارک توین، ویلیام سارویان، جیمز تربر، ارسکین کالدول به همراه نقد و بررسی آنها
2. طنز در مثنوی مولانا جلال الدین
3. انواع طنز در گلستان سعدی
4. طنز و شیوه‌های داستانی در بوستان
5. طنز در دورهٔ پهلوی با نقد و بررسی آثار طنزنویسان آن زمان
6. طنز ایران از مشروطه به بعد (جلد اول)
7. بررسی انواع طنز در خارستان اثر حکیم قاسمی کرمانی
8. داستان طنز جدید در ایران
9. قصهٔ اساطیر

آثار داستانی

برخی آثار داستانی علومی اعم از رمان و داستان کوتاه از این قرار است:

1. ظلمات
2. داستان‌های غریب، مردمان عادی (مجموعه داستان)
3. گذر از کوه کبود
4. سوگ مغان (رمان)
5. خانه کوچک (رمان)
6. شاهنشاه در کوچهٔ دلگشا؛ وقایع‌نگاری (و ایضاً سیاه‌بازی)
7. آذرستان
8. پریباد

منابع

• خبرگزاری ایسنا
• خبرگزاری ایبنا
• روزنامه جام جم
• سایت نشر آموت