ابراهیم بن شیبان کرمانشاهی
ابراهیمبنشَیبان کرمانشاهی یا ابواسحاق ابراهیمبنشَیبان قرمیسینی (؟ - ۳۰۷ قمری)، از صوفیان ایرانی اهل تسنن سدهٔ چهارم هجری قمری بود.[۱] او را با القابی چون شیخالجبل و شیخالصوفیه نیز میشناختهاند.[۲] در مورد زندگی او چیزی جز نوشتارهای پراکنده در دست نیست اما درگذشت او را بین سالهای ۳۳۰ تا ۳۴۸ هجری قمری دانستهاند.[۱] عطار نیشابوری[۳] و برخی از منابع دیگر، درگذشت او را به سال ۳۳۷ هجری قمری ذکر کردهاند.[۴]
زندگی[ویرایش]
عبدالرحمن جامی در کتاب نفحاتالانس، او را از طبقهٔ رابعهٔ صوفیان دانسته و کنیت او را ابواسحاق ذکر کردهاست و گفته که از یاران ابوعلی قومسانی، ابوعبدالله مغربی و ابراهیم خوّاص بوده و وی را صاحب مقاماتی در ورع و تقوا دانستهاست.[۵] به لحاظ طریقت و سلوک فکری و عملی، پیروِ سلسلههای کمیلیه، طیفوریه و سلسلهٔ حسن بصری بودهاست.[۲] سمعانی از شیبانی با عنوان «شیخ الجبال علی الأطلاق فی وقته» یاد کردهاست.[۶]
او سفرهای بسیاری به کشورهای اسلامی داشته و سالهای بسیاری را در عراق، مکه، حجاز، شام، شمال آفریقا و مصر گذراند.[۷]
ابوالقاسم نصرآبادی و ابوزید مرغزی (مروزی) از معروفترین شاگردان و مریدان ابراهیمبنشیبان کرمانشاهی بودهاند.[۸]
ابراهیم شیبانی در قرمیسین (کرمانشاه) درگذشته و بر اساس منابع موجود در همانجا نیز به خاک سپرده شدهاست.[۶]
در تذکرهالاولیاء[ویرایش]
عطار نیشابوری در تذکرهالاولیاء فصلی را تحت عنوان «ذکر شیخ شیخ ابراهیم شیبانی رحمهالله علیه» به او اختصاص دادهاست که اینگونه آغاز میشود:
«آن سلطان اهل تصوف، آن برهان بی تکلف، آن امام زمانه، آن همام یگانه، آن خلیل ملکوت روحانی، آن قطب وقت، شیخ ابراهیم شیبانی، رحمهالله علیه رحمةً واسعةً....»[۶]
منابع دربارۀ زندگی دینوری[ویرایش]
برخی از منابع تاریخی که به ممشاد دینوری اشاره کرده و یا اطلاعاتی دربارۀ او به دست دادهاند عبارتند از:[۶]
- حلیةالأولیاء، ۳۶۱/۱۰ (شمارۀ ۶۳۹).
- تاریخ دمشق، ۴۴۱/۶-۴۴۴.
- مقامات ابوعلی قومسانی، بند ۷ و بند ۳۳.
- طبقات الصوفیه، انصاری، ۴۴۲-۴۴۳.
- تاریخ الاسلام، ذهبی، ۷۰۶/۷.
- لطایف الأذکار، ۱۲۷.
- الرسالة القشیریّه، ۲۹.
- ترجمۀ رسالۀ قشیریّه، ۷۶.
- البیاض و السواد، ۲۲۳.
- المختار من مناقب الأخیار، ۲۶۲/۱-۲۶۵.
- طبقات الصوفیه، سلمی، ۴۰۲-۴۰۵.
- الأنساب، ۴۴۸b.
- الطبقات الکبری، ۱۶۱/۱.
- مناقب الأبرار، ابن خمیس، ۱۱۷/۲-۱۲۰.
- سلوَة العارفین، ۵۳۲.
- بستان العارفین، ۱۴۲، ۱۴۳، ۲۴۸.
- رسائل فارسی، انصاری، ۲۶/۱-۲۷.
- ادب الملوک، ۱۷، ۱۸.
- تهذیب خالصة الحقایق، فهرست.
پانویس[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ محمدعلی سلطانی، تاریخ تسنن در کرمانشاه، صفحهٔ ۲۲.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ روحالله بهرامی، شیخالصوفیه و حجهالجبال: جستاری در احوالات و حیات عرفانی ابراهیمبنشیبان قرمیسینی، فصلنامهٔ فرهنگ کرمانشاه، صفحهٔ ۱۰۳.
- ↑ شیخ فریدالدین عطار نیشابوری، تذکرهالاولیا، صفحهٔ ۴۴۲.
- ↑ «محمد بن أحمد بن عثمان الذهبی، سیر أعلام النبلاء، صفحهٔ ۳۹۳». بایگانیشده از اصلی در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۶. دریافتشده در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۵.
- ↑ نورالدین عبدالرحمن جامی، نفحات الانس، صفحهٔ ۲۲۰.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ عطار، محمد بن ابراهیم. ۱۳۹۷. تذکرةالأولیاء، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، جلد ۱، تهران، سخن، چاپ اول؛ ص ۷۷۴.
- ↑ روحالله بهرامی، شیخالصوفیه و حجهالجبال: جستاری در احوالات و حیات عرفانی ابراهیمبنشیبان قرمیسینی، فصلنامهٔ فرهنگ کرمانشاه، صفحهٔ ۹۸.
- ↑ روحالله بهرامی، شیخالصوفیه و حجهالجبال: جستاری در احوالات و حیات عرفانی ابراهیمبنشیبان قرمیسینی، فصلنامهٔ فرهنگ کرمانشاه، صفحات ۱۰۵ و ۱۰۶.
منابع[ویرایش]
- سلطانی، محمدعلی (چاپ اول، ۱۳۸۰). تاریخ تسنن در کرمانشاه. نشر سُها. شابک ۹۶۴-۶۲۵۴-۴۰-۳. تاریخ وارد شده در
|سال=
را بررسی کنید (کمک) - بهرامی، روحالله (زمستان ۱۳۹۲). «شیخالصوفیه و حجهالجبال: جستاری در احوالات و حیات عرفانی ابراهیمبنشیبان قرمیسینی» (PDF). فصلنامهٔ فرهنگ کرمانشاه. ادارهٔ فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمانشاه. جدید (۲): ۹۱–۱۱۶. دریافتشده در مرداد ۱۳۹۴. تاریخ وارد شده در
|تاریخ دسترسی=
را بررسی کنید (کمک) - عطار نیشابوری، شیخ فریدالدین (چاپ دوازدهم). تذکرهالاولیا. زوار. تاریخ وارد شده در
|سال=
را بررسی کنید (کمک) - جامی، نورالدین عبدالرحمن (چاپ اول ۱۳۸۶). نفحاتالانس (مقدمه و تصحیح: محمد عابدی). سخن. تاریخ وارد شده در
|سال=
را بررسی کنید (کمک)