میرزا احمد خداداده
احمد خداداده | |
---|---|
نام اصلی | میرزا احمدعلی خداداده دینوری |
زاده | ززاده ۱۲۶۱ یا ۱۲۶۲ خورشیدی روستای شیرخان، بخش دینور، شهرستان صحنه، استان کرمانشاه، کردستان ایران |
محل زندگی | کرمانشاه |
درگذشته | ۱۳۳۴[۱] سکته قلبی |
پیشه | نویسنده |
زمینه کاری | داستاننویس و فعال سیاسی |
ملیت | کرد ایرانی |
میرزا احمدعلی خداداده دینوری (زاده ۱۲۶۱ یا ۱۲۶۲ خورشیدی در روستای شیرخان دینور - ۱۳۳۴)، نویسنده و فعال سیاسی سالهای ابتدایی قرن بیستم بود. وی عضو حزب دموکرات عامیون ایران بود و با نگارش کتاب داستانی روز سیاه کارگر نخستین اثر را به زبان فارسی در زمینهٔ ادبیات کارگری و نیز ادبیات اقلیمی در ایران خلق کرد.[۲] از وی به عنوان بنیانگذار ادبیات کارگری در ایران نیز یاد میشود.
زندگی[ویرایش]
تاریخ تولد میرزا احمدعلی خداداده ۱۳۰۵ هجری قمری ذکر شده که برابر با ۱۸۸۷ میلادی و ۱۲۶۵ و ۱۲۶۶ خورشیدی است. نام پدرش «خدادادخان جلیلوند» و زادهٔ روستای شیرخان دینور بودهاست. شغل وی کشاورزی بوده و مدتی نیز برای دولت کار میکردهاست.[۳]
داستاننویسی[ویرایش]
میرزا احمد خداداده در سال ۱۳۰۵ هجری خورشیدی کتاب روز سیاه کارگر را در کرمانشاه به چاپ رساند.[۴] این اثر که در بدو پیدایش ادبیات داستانی هم پدید آمد در فضای روستایی در منطقهٔ دینور در کرمانشاه در کردستان ایران میگذشت و از اینرو نخستین اثر در ادبیات اقلیمی نیز بهشمار میرود. روز سیاه کارگر اندکی بعد به زبان روسی هم ترجمه شد و در سال ۱۹۳۵ میلادی(۱۳۱۴ هجری خورشیدی) در تاشکند در ازبکستان به چاپ رسید.[۵] خداداده در مقدمهٔ کتابش هدف خود از نگارش این داستان را چنین عنوان میکند:
«[...] چون روزگار با بخت برگشتگان و رنج کشان مساعدت ندارد نوع بشر نیز به اقتضای زمان کمک مینماید، این بنده بی قدر و مقام احمد خداداده کُرد دینِوَری محض خدمت به عالم بشریت برخلاف مصنفین سلف، دفتر خود را به نام طبقه کارگر و عامه رنجبر[...]زینت میدهم. [...] غرض از نگارش این مجموعه که ظاهراً رُمان و افسانه و باطناً تمام حقایق و صدق و رسمانه است، خاطر غیرتمندان مهربان به افراد بشر را مستحضر میدارم تاکنون کتابی که مجموعه زندگانی یک نفر دهگان صحرایی مشروحاً باشد دیده نشده، برخلاف از هر متمولی از شهریاران و وزراء و امیران و صاحبان ثروت هزاران راست و دروغ ساخته و پرداخته و مجلهها منتشر نمودهاند.[...]امیدوارم انتباهی برای آیندگان باشد و برادران خود را به چشم حقارت ننگرند و عمری به تکبر و غرور و جهالت بسر نبرند. پارس، کرد، ترک را به چشم احترام نظر نموده فرقی ننهند و اقتدا به درندگان نکنند.»
گفته میشود که خداداده علاوه بر «روز سیاه کارگر»، کتاب دیگری نیز نوشته،[۳] که «گرامی تاریخچهٔ داریوش» نام دارد.
منابع[ویرایش]
- ↑ «که گاه تنها مرهم درد، آرزوی درمان است – چرخشی گِرد رمان «روز سیاه کارگر»». رادیو زمانه. دریافتشده در ۰۸/اسفند/۱۳۹۷. از پارامتر ناشناخته
|تاریخ نشر=
صرفنظر شد (کمک); تاریخ وارد شده در|تاریخ بازدید=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ تارنگار ایرانچهر، سرآغاز رئالیسم سوسیالیستی در ایران، محمد حسین خسروپناه، بازدید در ۱۳ آوریل ۲۰۱۴ میلادی.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ حیدری زیباجویی، فتحعلی، تاریخچهٔ دینور (کرمانشاهان)، با اضافات اقدس حیدری زیباجویی؛ تهران: آروَن، چاپ دوم: ۱۳۸۷، ص ۶۹.
- ↑ کنسرسیوم محتوای ملی، مشخصات کتاب روز سیاه کارگر، بایگانیشده در ۱۳ آوریل ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine بازدید در ۱۳ آوریل ۲۰۱۴ میلادی.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ تارنگار ایرانچهر، سرآغاز رئالیسم سوسیالیستی در ایران، محمدحسین خسروپناه، بازدید در ۱۳ آوریل ۲۰۱۴ میلادی.